1-- نهج البلاغه خطبه 192
2- - سخنرانى مقام معظم رهبرى در حسينيه لشكر 27 محمد رسول الله صلى الله عليه و آله 20/3/75
3-- پيشين
4- - پيشين .
5- - پيشين .
6- - پيشين .
7- - پيشين .
8- - سوره ى قصص ، آيه ى 41.
9- - سوره ى ابراهيم ، آيه ى 29 و 28.
10- - سوره ى يوسف آيه ى 108.
11- - شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 12، ص 21، به نقل از تاريخ تحول دولت و خلافت 72 رسول جعفريان .
12- - نهج البلاغه ، خطبه 150.
13- - حديث حضرت على (ع ) در روز شورا مشهور است و مرحوم علامه امينى در جلد 12 الغدير، با شرح كافى تمامى اسناد اين حديث را از منابع فريقين آورده است .
14- - هيج جاى متون دين مقدس ، جايى براى لزوم عمل به سيره ابوبكر و عمر در كنار قرآن و سنت رسول خدا صلى الله عليه و آله نيامده است ، سيره و روش شيخين اگر مطابق و پيروى محض از كتاب خدا و روش و سنت رسول خداست كه جايى براى طرح كردن به عنوان شرطى جداگانه ندارد و اگر روش و سيره آنان چيزى خلاف احكام كتاب خدا و سنت و روش رسول خدا باشد، بايد اصلاح شود، نه آن كه عمل شود و شرط خلافت گردد.
15- - مروج الذهب مسعودى جلد اول ، ابوالقاسم پاينده ، انتشارات علمى و فرهنگى ، ص 690
16- - جرير قبل از ماموريتش سوى پسر هند، حاكم همدان بود. امام در بدو ورود به كوفه ، او را عزل كرد و به مركز فراخواند، كه از سوى اين صحابى با نيكى پذيرفته شد و به خدمت امام رسيد. پس به پيشنهاد خودش ، او را روانه شام كرد تا معاويه را بار ديگر به هدايت و راستى فراخواند! هدايتى كه آل ابوسفيان هيچ گاه در پى آن نبوده اند.
17- - سخنرانى حضرت آيت الله خامنه اى در جمع لشكر 27 حضرت محمد رسول صلى الله عليه و آله ، تهران سال 1375
18- - اين سخن امام اشاره است به آن زمان كه اشعث به طمع پادشاهى مملكت از ميان رفته كنده است بنو وليعه ، پس از وفات پيامبر اسلام مرتد شدند وقتى زياد بن ابيد انصارى با آنان جنگيد و تيزى شمشير اسلام را چشيدند، براى جلب يارى اشعث پيش او رفتند. اشعث كه اين قضيه را فرصت پيش آمده اى براى عملى شدن آرزويش براى تحت سلطنت قديم كنده مى ديد، به ايشان گفت : تا مرا شاه نكرده ايد، به ياريتان نمى آيم ...!
به شرطش رضايت دادند و او از اسلام بيرون رفت و مانند شاهان قحطان تاجگذارى كرد. با تصور اين كه اين قدرت جديد او را حفظ كنند و براى جنگ با مسلمانان قيام كرد، اما او و افرادش در قلعه خود گرفتار سربازان اسلام شدند. اشعث اين بار نيز خيانتى مرتكب شد. و آن اين كه دور از چشم افرادش ‍ براى خود و ده نفر از افراد خاندانش ، از مسلمانان تامين گرفت . سپس قلعه را گشود و با ريختن خون كسانى كه او را پذيرفته و شاه كرده بودند جان خود را نجات داد. آيا امروز هم اين توطئه ها، همان آرزوى شوم را در دل مى پروراند؟!
19- - امام پس از توبيخ شريح به او گفت : اگر به هنگام خريدن خانه نزد من مى آمدى ، قباله اى به ترتيب زير برايت مى نوشتم كه خانه را به يك درهم نخرى ، چه رسد به مبلغى بيش از آن ... اين خانه از چهار جهت محدود است به : از حد نخست به طرف انگورهاى تباهى ، از حد دوم به عوامل بدبختى ، از حد سوم به خواهشهاى هلاك كننده و از حد چهارم به شيطان فريبكار در اين خانه هم در همان جهت چهارم باز مى گردد. اين خانه را فريفته آرزو از كسى كه آماده مرگ است ، خريده است و با اين خريدارى از عزت قناعت خارج شده و به خوارى تقاضا و تسليم وارد شده است .
20- - و 2 و 3 - بحار الانوار، ج 45، ص 109
21- - بحار الانوار، ج 43، ص 44
22- - بحار الانوار، ج 10، ص 353
23- - مائده ، 54
24- - بقره ، 222
25- - آل عمران ، 31
26- - شورى ، 23
27- - نهج البلاغه ، خطبه ى دوم
28- - بقره ، 40
29- - الاصول من الكافى ، ج 1، ص 368
30- حجرات : 6
31- عبدالفتاح عبدالمقصود، امام على بن ابى طالب ، چاپ دوم ، ترجمه سيد مهدى خيرى ، سال 54
32- عبدالفتاح عبدالمقصود (پيشين ) ص 164
33- عبدالفتاح عبدالمقصود (پيشين ) ص 177 - 176
34- عبدالفتاح عبدالمقصود (پيشين ) ص 187 - 186
35- سيد هاشم رسولى محلاتى ، زندگانى امام حسن مجتبى عليه السلام چاپ پنجم سال 73، دفتر نشر فرهنگ اسلامى ، ص 216 و 215
36- همان منبع ص 216
37- همان منبع ص 217
38- همان منبع ص 218
39- نهج البلاغه مطابق ترتيب صبحى صالح نامه 13
40- نهج البلاغه - مطابق ترتيب صبحى صالح نامه شماره 13
41- نهج البلاغه - مطابق ترتيب صبحى صالح نامه شماره 38
42- شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، جلد 15 صفحه 100
43- سفينه البحار، جلد 1 صفحه 685
44- در ميدان جمل ، عبدالله بن زبير به هم آوردى مالك اشتر آمد. مالك ضربه سختى به او زد كه بر اثر آن زمين افتاد. مالك از اسب پياده شد و بر روى سينه او نشست تا او را بكشد. عبدالله با فرياد لشكريان خود را صدا زد و گفت : مرا و مالك را با هم بكشيد. لشكريان متوجه آندو شدند. مالك به سرعت برخاست و سوار بر اسب خويش شد و به جنگ ادامه داد و عبدالله را رها ساخت .
45- بحار الانوار، جلد 32 صفحه 191
46- همان منبع به نقل از وقعه صفين صفحه 97
47- همان منبع ، صفحه 99
48- همان منبع صفحه 89
49- همان منبع صفحه 103
50- همان منبع صفحه 111 نهج العاده - امالى مفيد - تاريخ طبرى
51- سيماى كارگزاران على بن ابيطالب عليه السلام جلد دوم صفحه 223
52- شرح ابن ابى الحديد جلد 6 صفحه 91
53- مروج الذهب جلد 2 صفحه 409
54- شرح ابن ابى الحديد جلد 6 صفحه 92 و 91
55- شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد جلد 6 صفحه 92
56- آل ياسين ، صلح امام حسن پرشكوهترين نرمش تاريخ ، ترجمه حضرت آيت الله سيد على خامنه اى ، ص 192
57- دكتر طه حسين ، على و فرزندان ، ترجمه احمد آرام ، ص 193
58- آل باسين ، صلح امام حسن عليه السلام پرشكوه ترين نرمش تاريخ ، ترجمه حضرت آيت الله سيد على خامنه اى ، ص 161 به نقل از يعقوبى ، جلد 2، ص 194 و ابن اثير، ج 3، ص 166
59- نهج البلاغه ، نامه 44، مطابق ترتيب نسخه صبحى صالح
60- آل ياسين ، صلح امام حسن پرشكوه ترين نرمش تاريخ ، ترجمه حضرت آيت الله سيد على خامنه اى ، به نقل از ابن اثير.
61- آل ياسين ، صلح امام حسن پرشكوه ترين تاريخ ، ترجمه حضرت آيت الله سيد على خامنه اى ، به نقل از ابن اثير 120
62- مروج الذهب (پيشين ) ج 2 مصر 454 و 453
63- سوره ى عنكبوت آيه ى 2
64- نهج البلاغه - مطابق ترتيب صبحى صالح خطبه شقشقيه
65- از قرائن بدست مى آيد كه اين ملاقات در شب هشتم يا نهم محرم واقع گرديده است .
66- مقتل خوارزمى ج 1/245
67- ابوالحسن على بن الحسين مسعودى ، مروج الذهب ، ترجمه ابوالقاسم پاينده ، ج دوم ، چاپ پنجم ، ص 10 و 11
68- دكتر طه حسين ، على و فرزندان ، ترجمه مرحوم احمد آرام ، ص 114
69- نهج البلاغه ، نامه 44، مطابق ترتيب دكتر صبحى صالح .
70- مروج الذهب ، ج دوم ، ص 11
71- على و فرزندان ، ص 200
72- مروج الذهب ، ج دوم ، ص 12
73- طه حسين (پيشين )
74- در اغالى نام اين شخص ابو صريف بدرى آمده است .
75- اين حديث از قول امام على عليه السلام در تاريخ ابن عساكر آمده است . بيهقى نيز آن را روايت كرده است .
76- قيامهاى شيعه در تاريخ اسلام - صادق آيينه وند، انتشارات سپاه - سال 61
77- نهج البلاغه ، صبحى صالح ، نامه 18
78- نهج البلاغه ، صبحى صالح ، نامه 22
79- نهج البلاغه ، صبحى صالح ، نامه 72
80- نهج البلاغه ، صبحى صالح ، نامه 78
81- طه حسين ، على و فرزندانش ، ترجمه احمد آرام ، ص 119
82- پسشين .
83- پيشين .
84- پيشين
85- نامه 43 نهج البلاغه ، مطابق ترتيب صبحى صالح
86- طه حسين (پيشين )
87- نماز جمعه 26 آذر 78
88- در جلد دوم اين مجموعه به اين واقعه مشروحا پرداخته شده است .
89- خطبه هاى نماز جمعه ى مورخ 18/10/1377
90- نهج البلاغه فيض الاسلام خطبه 50
91- سيره النبى ، ج 3، ص 416
92- تاريخ پيامبر اسلام ، ص 4 - 133 و 518
93- سيماى كارگزاران على بن ابى طالب اميرالمومنين على عليه السلام ، ج 1، ص 149
94- همان منبع ، ج 1، ص 150
95- حضال ، ج 2، ص 575
96- مغازى ، ص 9 - 698
97- همان منبع ، ص 729
98- تاريخ طبرى ، ج 4، ص 1453
99- تاريخ يعقوبى ، ص 51.
100- همان ، منبع ، ص 73.
101- همان منبع ، ص 36.
102- مروج الذهب ، ج 1، ص 662
103- اخبار الطوال ، ص 151 - 150
104- همان منبع ، ص 7 - 163.
105- كامل بن اثير (تاريخ بزرگ اسلام و ايران ) ترجمه عباس خليلى ، ج 3، ص 2 - 51.
106- سيماى كارگزاران على بن ابى طالب ، ج 2، ص 6 - 255
107- كامل بن اثير (تاريخ بزرگ اسلام و ايران ) ج 3، ص 19.
108- همان منبع ، ص 24 - 22.
109- همان منبع ، ج 13، ص 65.
110- همان منبع ، ص 79 - 77.
111- تاريخ طبرى ، ج 5، ص 11 - 2109.
112- همان منبع .
113- تاريخ يعقوبى ، ج 4، ص 9 - 58.
114- مروج الذهب ، ج 1، ص 710.
115- تاريخ يعقوبى ، ج 2، ص 73.
116- تاريخ طبرى ، ج 6، ص 2347.
117- ناسخ التواريخ حضرت على بن ابى طالب ، ج 1، ص 43 - 42.
118- الجمل ، ص 160.
119- سوره نساء، آيه 29.
120- سوره نساء، آيه 93.
121- سوره عنكبوت ، آيات 1 و 2.
122- تاريخ طبرى ، ج 6، ص 2407 - 2392.
123- ناسخ التواريخ حضرت على بن ابى طالب ، ج 1، ص 93.
124- همان منبع ، ج 1، ص 94.
125- همان منبع ، ج 1، ص 98 - 94.
126- سعادات يعنى دشمنى كردن با يكديگر - مبارات يعنى بيزارى جستن از يكديگر.
127- كامل ابن اثير،
128- ناسخ التواريخ ، ج 1، ص 105 - 98.
129- ناسخ التواريخ ، ج 1، ص 94.
130- نهج البلاغه ، فيض الاسلام .
131- كامل بن اثير، ج 3، ص 380 - 273.
132- تاريخ طبرى ، ص 2399.
133- الامام على بن ابى طالب عليه السلام ، ج 3، ص 204 - 201.
134- مروج الذهب ، ج 1، ص 716.
135- تاريخ يعقوبى ، ج 4، ص 92 و 93.
136- مروج الذهب ، ج 1، ص 750 - 748.
137- خطبه 19 نهج البلاغه ، سوال و جوابهاى قبل هم جزء همين خطبه ضبط شده است . بافندگى در بين عربها مذموم بوده است .
138- مقصودش از زن ، ملكه سبا (بلقيس ) است . موش سد را سوراخ كرد و سيل و طوفان بر سرشان ريخت و هدهد هم اشاره به داستان سليمان و بلقيس مى باشد.
139- قسمتى از خطبه 238 نهج البلاغه .
140- الامام على بن ابى طالب عليه السلام ، ج 5، ص 143 - 156.
141- همان منبع ، ج 1، ص 757 - 753.
142- تاريخ طبرى ، ص 70 - 2567.
143- فروغ ولايت ، ص 673.
144- پيكار صفين ، ص 740 - 739.
145- همان منبع ، ص 766.
146- همان منبع ، ص 740 - 739.
147- روغانى : از چپ به راست و از راست به چپ پيچيدن است .
هنگام دويدن و فرار كردن .
148- سوره اسراء، آيه 33.
149- حضرت آيت الله خامنه اى ، خطبه هاى نماز جمعه تهران 18/2/77.
150- ناسخ التواريخ ، ج 3، ص 154 - 148.
151- الغارات ، ص 236.
152-