569 - نوحه خوانى حضرت رباب  
هنگامى كه در مجلس ابن زياد نگاه حضرت رباب عليه السلام بر سر بريده امام حسين عليه السلام افتاد، بى تاب شده ، سر مبارك را برداشت ، در آغوش كشيده و آن را بوسيد، در كنار خود گذاشت و اينگونه نوحه خوانى كرد كه :

وا حسناه فلا نسيت حسينا

اقصدته اسنه الاعداء

غادروه بكربلا صريعا

لا سقى الله جنبى الكربلاء

570 - وفادارى حضرت رباب  
در تاريخ آمده است كه :
حضرت رباب عليه السلام پس از واقعه كربلا، يك سال بيشتر زنده نبود، او در اين مدت مرتب مشغول گريه و عزادارى بود و از زير آفتاب به سايه نيامد، گويى كه بعد از اينكه ديده بود كه پيكر مطهر و پاك حسين عليه السلام برهنه ، در زير آفتاب مانده است ، با خود قرار بسته بود كه هرگز زير سايه نرود.
571 - اندوه رباب در فراق امام حسين (ع )  
ابن اثير در كامل گفته :
حضرت رباب عليهاالسلام يك سال در كنار مزار مطهر امام حسين عليه السلام ماند، سپس به مدينه بازگشت و از شدت ناراحتى و اندوه ، وفات كرد.
572 - ارزش پيوند با پيامبر  
حضرت رباب ، همان بانويى است كه حضرت سيدالشهداء عليه السلام در حق او اشعار معروفى را خوانده بودند، پس از اينكه حضرت سيدالشهداء عليه السلام به شهادت رسيد، اشراف و بزرگان قريش از او خواستگارى كردند، اما او قبول نكرد و در پاسخ گفت : بعد از پيوند با خاندان پيامبر، با هيچ كس ديگر و خاندان ديگرى پيوند برقرار نخواهم كرد. و من بعد از امام حسين عليه السلام شوهر ديگرى نمى خواهم !
573 - عزادارى پنج ساله  
در چند روايت آمده است كه :
پس از شهادت امام حسين عليه السلام بانوان بنى هاشم ديگر خضاب رنگ كردن مو نكردند و سرمه نكشيدند و موهاى خود را شانه و از آشپزخانه آن ها بوى غذا برنخاست و تا پنج سال به همين صورت بود تا اينكه عبيدالله بن زياد ملعون كشته شد و سر نحس و پليد او را مختار براى اهل بيت فرستاد.
فصل بيست و يكم : رسالت خطير امام سجاد در تبليغ نهضت عاشورا 
574 - توجه به خيام و نماز  
امام حسين عليه السلام در عين جنگ ، ناگريز است گاه گاهى از اهل حرم خبر گيرد.
حال و احوال آنها را بپرسد، به آنان دلدارى و تسليت دهد، در آنان آمادگى براى مصائب بعدى را فراهم سازد.
از سوى ديگر او در خيمه بيمارى دارد، امام سجاد عليه السلام كه تمام روز عاشورا در حال بيمارى شديد و گاهى در حال اغماء است . هر چند گاهى سرى به خيمه او مى زد، با او سخن مى گفت : ودايع امامت را به او مى سپرد. آخر او امام بعدى است ، رئيس قافله اسيران است او بايد رسالت خطير بعدى را بر عهده گيرد.
در عين حال ، وقت نماز است . او بايد به نماز بايستد و در ميان مردم و در ميدان جنگ نماز بخواند تا هم شبهه كفر و بى ايمانى را از خود بزدايد و هم به ديگران بفهماند كه نماز مهم است و در هيچ حالتى از حالات حتى در بحبوبه جنگ ترك و فراموش نمى گردد. حتى در ميان تير و شمشير و حتى با چهره خونين .
575 - مردان كاروان اسارت  
عصر عاشورا همراه زنانى كه به اسارت گرفته شدند، امام على بن الحسن عليه السلام نيز بوده ، آن حضرت ، از فرط مريضى و بيمارى ، لاغر و رنجور و ضعيف شده بود، (مرد ديگر اين كاروان ) حسن بن حسن مثنى بود،
او در ظهر عاشورا براى عم و امام خويش امام حسين عليه السلام بسيار جانفشانى نمود، و بر تيغ شمشير و زخم نيزه ها بردبارى كرد؛اما به علت جراحات بسيار كه بر پيكر مطهرش وارد شده بود ناتوان گشته و او را در حالى كه نيمه جانى داشت از ميدان جنگ خارج نمودند. ⁽⁶⁴³⁾
576 - پس چه كسى ما را كشت ؟!  
هنگامى ورود به كوفه كوفيان با مشاهده كاروان اسرا، منقلب شده و شروع به گريه و زارى نمودند، و نوحه ها سردادند، در اين حال امام سجاد على بن الحسن عليه السلام فرمودند، آيا اين شما هستيد كه نوحه سرايى مى كنيد و گريه سر داده ايد، پس چه كسى ما را كشت ؟ ⁽⁶⁴⁴⁾
577 - خطبه امام سجاد (ع ) در كوفه  
سپس امام زين العابدين حضرت سجاد عليه السلام به مردم اشاره اى كردند كه سكوت كنيد، جمعيت ساكت شدند، حضرت برخاسته ، پس از حمد و ثناى الهى ، پيامبر را نام برد و بر او صلوات و درود فرستاده ، سپس گفت :
اى مردم ! هر كس كه مرا شناخت ، كه به من معرفت دارد و مرا مى شناسد؛اما آن كسى كه مرا نمى شناسد، من خودم ، خود را به او معرفى خواهم كرد: من على پسر حسين عليه السلام فرزند على بن ابيطالبم .
من پسر كسى هستم كه حرمت او را شكستند، اموالش را گرفتند و خاندان او را اسير كردند.
من پسر كسى هستم كه او را در كنار شط فرات بى هيچ سابقه كينه و دشمنى سر بريدند.
من فرزند كسى هستم كه او را با زجر به شهادت رسانيدند و همين افتخار براى او كافى است . ⁽⁶⁴⁵⁾
578 - آيا شما نامه ننوشتيد؟!  
اى مردم ! شما را به خدا سوگند مى دهم ، آيا شما نبوديد كه براى پدرم نامه ها نوشتيد و در اى كارتان خدعه و نيرنگ نموديد؟
با او ميثاق بسته و بيعت نموديد؛اما به جنگ او برخاستيد. ننگ بر نظر و رايتان باد! به چه چشمى مى توانيد به صورت پيامبر خدا نگاه كنيد؟ آنگاه كه آن حضرت صلى الله عليه و آله از شما بپرسد: شما از امت من نيستيد؛زيرا عترت مرا كشتيد و حرمت مرا شكستيد؟
صداى مردم به هوا برخاست ، آنها خطاب به هم مى گفتند، نابود شده ايد و بى خبريد! ⁽⁶⁴⁶⁾
579 - ما دشمن دشمنان توايم !  
سپس حضرت عليه السلام فرمودند: خداوند بيامرزد كسى را كه به پند من گوش دهد و سفارش مرا درباره خدا و رسولش و اهل بيت آن حضرت صلى الله عليه و آله حفظ كند؛زيرا كه رسول خدا صلى الله عليه و آله براى همگى ما نيك اسوه و الگويى است
كوفيان همگى گفتند: اى پسر رسول خدا! ما همگى گوش به فرمان و مطيع تو مى باشيم ، نگهدار و حافظ احترام و عزت و آبروى توايم . ما به تو علاقه داريم . هر امر و دستورى كه دارى بگو، خداوند تو را رحمت كند، ما مى جنگيم با دشمن تو و صلح مى كنيم با دوستان تو، مسلم بدان كه ما از يزيد كه خدا او را لعنت كند، بازخواست خواهيم كرد و از هر آن كسى كه نسبت به تو و ما ستم نموده بيزارى مى جوييم !!! ⁽⁶⁴⁷⁾
580 - آيا مى خواهيد مرا نيز فريب دهيد!  
امام سجاد عليه السلام فرمودند: هيهات هيهات ! اى مردم حيله گر! هرگز به خواسته هاى نفسانى خود نخواهيد رسيد، آيا مى خواهيد مرا نيز همچون پدرانم كه از پيش فريب داديد، فريب دهيد؟! به خداى اشتران رهوار سفر حج سوگند مى خورم كه اين امر هرگز صورت تحقق به خود نمى گيرد. هنوز جراحت دل ما بهبود و التيام نيافته است ، شما همين ديروز بود كه پدرم را به همراه اهل بيتش به شهادت رسانيديد.
هنوز كه هنوز اين مصيبت داغ رسول خدا صلى الله عليه و آله و مصيبت پدرم و پسران پدرم ، به بوته فراموشى سپرده نشده است .
هنوز كه هنوز است اين درد راه گلوى مرا بسته و اين غصه و غم ها در دلم در حال جوشش و غليان است ، من از شما تقاضا مى كنم كه نه با ما باشيد و نه عليه ما
581 - مرثيه حضرت سجاد در كوفه  
سپس حضرت امام سجاد عليه السلام اشعارى را به اين مضمون خواندند:
جاى شگفتى نيست كه امام حسين عليه السلام از روى ظلم و كينه به شهادت رسيد؛چرا كه پيش از آن حضرت ، پدرش على عليه السلام كشته شد و او بسيار بزرگوارتر بود.
اى اهل كوفه ! از قتل عام ما و كشتن حسين عليه السلام خشنود مباشيد، زيرا كه اين بزرگ تر ين گناه و حضرت ، پدرش على عليه السلام كشته شد و او بسيار بزرگوارتر بود.
اى اهل كوفه ؟ از قتل عام ما و كشتن حسين عليه السلام خشنود مباشيد؛زيرا كه اين بزرگ ترين گناه و جنايتى است كه مرتكب شديد.
روح من فدايش باد كه در كنار رود فرات تشنه لب شهيد شد و آتش دوزخ جايگاه كشنده و قاتل وى مى باشد. ⁽⁶⁴⁸⁾
582 - آيا قرآن خوانده اى ؟  
پيرمردى نزديك اسرا آمده و خطاب به حرم حسين و بانوان آن حضرت كه كنار مسجد ايستاده بودند، گفت : حمد و سپاس مخصوص خدايى است كه شما را به قتل رسانيد و هلاك نمود و با كشته شدن مردان شما، شهرها را امنيت بخشيد و اميرمومنان را بر شما مسلط ساخت !
حضرت امام على بن الحسين عليه السلام به او فرمود: اى پيرمرد! آيا قرآن خوانده اى ؟
پيرمرد گفت : آرى !
حضرت عليه السلام فرمودند: آيا معناى اين آيه را مى دانى قل لااسلكم عليه اجرا الا الموده فى القربى ؛بگو اى پيامبر! من براى انجام رسالت خويش از شما اجر و مزدى نمى خواهم ، جز آنكه با خويشاوندان من نيكى نماييد؟
پيرمرد گفت : آرى ! اين آيه را در قرآن خوانده ام .
حضرت امام سجاد عليه السلام فرمودند، خويشاوندان پيامبر، ما هستيم اى پيرمرد! آيا در سوره بنى اسرائيل خوانده اى كه : حق خويشاونان و نزديكان را ادا نما؟
پيرمرد گفت : آرى ، خوانده ام !
حضرت على بن الحسين عليهاالسلام فرمودند: آن خويشان و نزديكان كه مراد آيه مى باشد ماييم ، اى پيرمرد! آيا اين آيه را خوانده اى : بدانيد هر چه به عنوان غنيمت و سود مى بريد، خمس آن متعلق به خدا و رسول او و نزديكان رسول خدا مى باشد؟
پيرمرد گفت : آرى !
حضرت امام سجاد عليه السلام به او فرمودند: ماييم خويشان و نزديكان حضرت پيامبر، آيا اين آيه را خوانده اى : همانا خداوند اراده كرده است كه هر گونه رجس و ناپاكى را از شما خاندان دور كرده و شما را پاك و پاكيزه فرمايد
پيرمرد گفت : آرى ! اين آيه را نيز خوانده ام !
حضرت امام سجاد عليه السلام فرمودند: ماييم آن خاندانى كه خداوند آيه تطهير را در شان و منزلت ما نازل نمود. ⁽⁶⁴⁹⁾
583 - توبه پيرمرد  
پيرمرد سكوت نمود، در حالى كه آثار پشيمانى در چهره اش هويدا شده بود، پس از لحظاتى گفت : تو را به خدا قسم مى دهم ، آيا اين آيات قرآن در شان شما نازل شده است ؟
حضرت امام سجاد عليه السلام فرمودن ، به خدا سوگند، بى هيچ شك و ترديد، ما همان خاندان هستيم و به حق جدم رسول الله كه ما همان خاندانيم
راوى گفت :
پيرمرد گريست ، عمامه خود را بر زمين كوبيد، سپس سر به آسمان برداشت و گفت : بار خدايا! مين بيزارى مى جوييم از دشمنان جنى و انسى آل محمد
پيرمرد به حضرت عليه السلام گفت ، آيا هنوز راه توبه براى من باز است ؟!
حضرت عليه السلام فرمودند، آرى ! اگر توبه نمايى ، خداوند نيز توبه تو را خواهد پذيرفت و تو با ما خواهى بود؟
او عرض كرد: من توبه مى كنم !
هنگامى كه اين جريان به گوش يزيد رسيد، فرمان داد تا او را بكشند. ⁽⁶⁵⁰⁾
584 - بيمارى حضرت سجاد (ع )  
مى دانيم كه روز عاشورا، وضع به چه منوال بود، و شب يازدهم را اهل بيت پيغمبر چگونه برگزار كردند. روز يازدهم جلادهاى ابن زياد مى آيند اهل بيت را سوار شترهاى بى جهاز مى كنند و يكسره حركت مى دهند، و اينها شب دوازدهم را شايد تا صبح يكسره با كمال ناراحتى روحى و جسمى ، طى طريق مى كنند. فردا صبح نزديك دروازه كوفه مى رسند. دشمن مهلت نمى دهد همان روز پيش از ظهر اينها را وارد شهر كوفه مى كنند.
ابن زياد در دارالاماره خودش نشسته است . يك مشت اسير، آن هم مركب از زنان و يك مرد كه در آن وقت بيمار بود. لقب بيمارى بر حضرت سجاد عليه السلام فقط در ميان ما ايرانى ها پيدا شده است . نمى دانم چطور شده است كه فقط ما اين لقب را مى دهيم : امام زين العابدين بيمار! ولى در زبان عرب هيچ وقت نمى گويند: على بن الحسين المريض (يا الممراض ) اين لقبى است كه ما به ايشان داده ايم ، ريشه اش البته همين مقدار است كه در ايام حادثه عاشورا، امام على بن الحسين سختت مريض بود (هركس در عمرش مريض مى شود. كيست كه در عمرش مريض نشود؟ مريض ‍ بسترى بود، مريضى كه حتى به زحمت مى توانست حركت كند و روى پاى خود بايستد و با كمك عصا مى توانست از بستر حركت كند. در همان حال امام را به عنوان اسير حركت دادند.
585 - شكنجه و زجر اهل بيت  
امام سجاد را بر شترى كه يك پالان چوب داشت و روى آن حتى يك جل نبود، سوار كردند. چون احساس مى كردند كه امام بيمار و مريض است و نتواند خودش را نگهدارد، پاهاى حضرت را محكم بستند. غل به گردن امام انداختند. با اين حال اينها را وارد شهر كوفه كردند. ديگر كوفتگى ، زجر، شكنجه به حد اعلا است (معمولا) وقتى مى خواهند از يك نفر مثلا به زور اقرار بگيرند، يا اعصابش را خرد كنند، اراده اش را در بشكنند؛يك بيست و چهار ساعت ، چهل و هشت ساعت به او غذا نمى دهند، نمى گذارند بخوابد، هى زجرش مى دهند؛در چنين شرايطى اكثر افراد مستاءصل مى شوند، مى گويند هر چه مى خواهى بپرس تا من بگويم آن وقت شما ببينيد! اينها وقتى كه وارد مجلس ابن زياد مى شوند، بعد از آن همه شكنجه هاى روحى و جسيم ، چه حالتى دارند.
586 - امام زين العابدين در مجلس ابن زياد  
وقتى كه على بن الحسين عرضه مى شود بر پسر زياد، (ابن زياد) مى گويد: من انت ؟ فقال انا على بن الحسين . فقال اليس قد قتل الله على بن الحسين ؟ فقال له على عليه السلام : قد كان لى اخ يسمى عليا، قتله الناس . فقال له ابن زياد: بل الله قتله فقال على بن الحسين : الله يتوفى الانفس حين موتها... فغضب ابن زياد فقال : وبك جراه لجوابى و فيك بقيه للرد على ! اذهبوا به فاضربوا عنفقه ... ؛تو كه هستى ؟ فرمود: من على بن الحسين ام گفت : مگر على بن الحسين را خدا نكشت ؟
حضرت فرمود: برادرى داشتم به نام على كه مردم او را كشتند ابن زياد گفت : بلكه خدا او را كشت . حضرت فرمود: البته خداوند جان ها را به هنگام مردن مى ستاند... ابن زياد خشم گرفت و گفت : بر پاسخ من جرات مى كنى و هنوز توان رد بر مراد دارى ؟ او را ببريد و گردنش را بزنيد. ⁽⁶⁵¹⁾
587 - اگر پيامبر بود چه مى گفت ؟  
امام سجاد فرمود كه : ما دوازده نفر بوديم كه ما را به يك ريسمان بسته بودند يك سر ريسمان به بازوى من و سر ديگر آن به به بازوى عمه ما زينب و با اين حال ما را وارد مجلس يزيد كردند، آن هم با چه تشريفاتى كه او براى مجلس خودش مقرر كرده بود، كه يك جمله اى در همان حال ، امام سجاد به يزيد فرمود كه او را عجيب در مقابل مردم خجل و شرمنده (كرد) و سركوفت داد كه انتظار نداشت اسير چنين حرفى بزند. فرمود: يزيد! اتاذن لى فى الكلام !؟؛اجازه هست كه يك كلمه حرف بزنم ؟
گفت : بگو، ولى به شرط اينكه هذايان نگويى .
فرمود: شايسته مثل من در چنين مجلسى هذايان گفتن نيست . من يك حرف بسيار منطقى دارم . تو به نام پيغمبر اينجا نشسته اى ، خودت را خليفه پيغمبر اسلام مى دانى ، من سؤ الم فقط اين است البته اين را حضرت مى خواست بفرمايد كه مردم ديگر را متوجه و بيدار كند اگر پيغمبر در اين مجلس بود و ما را كه اهل بيتش هستيم به اين حالت مى ديد چه مى گفت ؟ ⁽⁶⁵²⁾
588 - سر حسين (ع ) در مجلس يزيد  
يزيد فرمان داد كه طناب اسيران را بريده و باز كردن ، سپس آن ملعون سر شريف و مبارك امام حسين عليه السلام را مقابل خود نهاد و جايگاه زنان را طورى در پشت سر خود قرار داد كه آن سر را نبينند، حضرت امام على بن الحسين عليه السلام ، پس از ديدن اين منظره ، تا آخر عمر غذاى كه از سر حيوانى درست شده باشد را ميل نفرمود.
589 - تحقير حكومت يزيد  
در روز جمعه اى در شام نماز جمعه است . ناچار خود يزيد بايد شركت بكند؛شايد امامت نماز را هم خود او به عهد داشت . (اين را الان يقين ندرام ) در نماز جمعه خطيب بايد اول دو خطابه كه بسيار مفيد و ارزنده است بخواند، بعد نماز شروع مى شود. اصلا اين دو خطابه به جاى دو ركعتى است كه از نماز ظهر در روز جمعه ، اسقاط، و نماز جمعه تبديل به دو ركعت مى شود. اول ، آن خطيبى كه به اصطلاح دستورى بود، رفت و هر چه قبلا به او گفته بودند گفت ، تجليل فراوان از يزيد و معاويه كرد هر صفت خوبى در دنيا بود براى اينها ذكر كرد و بعد شروع كرد؛به سب كردن و دشنام دادن على عليه السلام و امام حسين به عنوان اينكه اينها (العياذ بالله ) از دين خدا خارج شدند، چنين كردند، چنان كردند، زين العابدين از پاى منبر نهيب زد.: ايها الخطيب ! اشتريت مرضاه المخلوق بسخط الخالق ؛تو براى رضاى يك مخلوق ، سخط پروردگار زا براى خودت خريدى
بعد خطاب كرد به يزيد كه : آيا به من اجازه مى دهى از اين چوب هاى بالا بروم ؟ (نفرمود منبر خيلى عجيب است ! به قدرى اهل بيت پيغمبر مراقب و مواظب اين چيزها بودند، مثلا در مجلس يزيد، نيم گويد: يا اميرالمؤ منين ! يا ايها الخليفه ! يا حتى به كنيه هم نمى گويد: يا ابا خالد! مى گويد: يا يزيد! هم زين العابدين و هم زينب . در اينجا هم نفرمود كه اجازه مى دهى من بروم روى اين منبر يعنى اين كه منبر نيست ، اين چوب هاى سه پله اى كه در اينجا هست كه چنين خطيبى مى رود بالاى آن و چنين سخنانى مى گويد، ما اين را منبر نمى دانيم . اين چهار تا چوب است ) اجازه مى دهى من بروم بالاى اين چوب ها دو كلمه حرف بزنم !؟
590 - اجازه سخنرانى  
يزيد اجازه نداد. آنهاى كه اطراف بودند، از باب اينكه على بن الحسين ، حجازى است اهل حجاز است و سخن مردم حجاز شيرين و لطيف است ، براى اينكه به اصطلاح سخنرانيش را ببينند، گفتند، اجازه بدهيد، مانعى ندارد.
ولى يزيد امتناع كرد. پسرش آمد و به او گفت : پدرجان ! اجازه بدهيد، ما مى خواهيم ببينيم اين جوان حجازى چگونه سخنرانى مى كند.
591 - زير و رو شدن اوضاع  
ببينيد اين زين العابدين كه در آن وقت از يك طرف بيمار بود (منتهى بعدها ديگر بيمار نداشت ، با ائمه ديگر فرق نمى كرد) و از طرف ديگر اسير، و به قول معروف اهل منبر، چهل منزل با با آن غل و زنجير تا شام آمده بود وقتى بالاى منبر رفت ، چه كرد؟! چه ولوله اى ايجاد كرد؟ يزيد دست و پايش را گم كرد گفت : الان مردم مى ريزند و مرا مى كشند دست به حيله اى زد ظهر بود، يك دفعه به مؤ ذن گفت ، اذان ، وقت نماز دير مى شود!
صداى مؤ ذن بلند شد. زين العابدين خاموش شد.
مؤ ذن گفت : الله اكبر، الله اكبر، امام تكرار كرد: الله اكبر، الله اكبر، مؤ ذن گفت : اشهد ان لا اله الا الله ، باز امام حكايت كرد. تا رسيد به شهادت به رسالت پيغمبر اكرم تا به اينجا رسيد، زين العابدين فرياد زد: مؤ ذن ! سكوت كن رو كرد به يزيد و فرمود: يزيد! اين كه اينجا اسمش برده مى شود، و گواهى به رسالت او مى دهيد كيست ؟ ايها الناس ؟ ما را به اسارت آورده ايد، كيستيم ؟ پدر مرا كه شهيد كرديد كه بود؟ و اين كيست كه شما به رسالت او شهادت مى دهيد؟ تا آن وقت اصلا مردم درست آگاه نبودند كه چه كرده اند.
آن وقت شما مى شنويد كه يزيد بعدها اهل بيت پيغمبر را از آن خرابه بيرون آورد و بعد دستور داد كه آنها را با احترام ببرند. نعمان بن بشير را كه آدم نرم تر و ملايم ترى بود، ملازم قرار داد و گفت : حداكثر مهربانى را با اينها از شام تا مدينه بكن اين براى چه بود؟ آيا يزيد نجيب شده بود؟ روحيه يزيد فرق كرد؟ ابدا دنيا و محيط يزيد عوض شد شما مى شنويد كه يزيد بعد ديگر پسر زياد را لعنت مى كرد، هى مى گفت : تمام ، گناه او بود اصلا منكر شد، كه من چنين دستورى ندادم ، ابن زياد از پيش خود چنين كارى كرد چرا؟ چون زين العابدين و زينب اوضاع و احوال را برگرداندند.
592 - حالى داريم چون قوم بنى اسرائيل
يكى از روزها، اما زين العابدين عليه السلام بيرون آمدند و در بازار دمشق قدم مى زدند، منهال بن عمرو با آن حضرت عليه السلام ملاقات كرده و گفت : اى پسر رسول خدا! روز را چگونه سپرى كرده و به شب مى رسانيد؟
حضرت فرمودند: روز را به شب مى رسانى چونان قوم بنى اسرائيل كه فرعون پسران و مردان آنها را مى كشت و زنانشان را زنده مى گذاشت .
اى منهال ! زمانى بود كه عرب بر عجم فخر مى ورزيد كه محمد صلى الله عليه و آله از اعراب است و زمانى بود كه قريش بر همه عرب ها فخر مى فروختند كه محمد صلى الله عليه و آله جز قبيله قريش است و روزگارى نيز بر ما سپرى شد كه حق ما را ظالمانه گرفتند، ما را به قتل رسانيدند و از وطنمان راندند و در اين مصيبت كه بر ما وارد شده تنها مى توانيم انا لله و انا اليه راجعون بگوييم ⁽⁶⁵³⁾
593 - شام ، سرزمين درد اهل بيت  
مدت توقف اهل بيت در شام بسيار بر آنها سخت گذشته است و اين روايتى است از حضرت سجاد كه از ايشان سؤ ال كردند كه : آقا! در ميان مواقفى كه بر شما گذشت ، از كربلا، از كوفه ، از بين راه ، از كوفه تا شام ، از شام تا مدينه ، كجا از همه جا بيشتر بر شما سخت گذشت ؟
اينشان فرمود: الشام ، الشام ، الشام ، شام از همه جا بر ما سخت تر گذشت و علت آن ظاهرا بيشتر آن وضع خاصى بود كه در مجلس يزيد براى آنها پيش ‍ آمد. در مجلس يزيد حداكثر اهانت به آنها شد. ⁽⁶⁵⁴⁾
594 - حال امام زين العابدين در شام  
در ايام كه اهل بيت عليه السلام در شام به سر مى بردند، آن طور كه تواريخ نوشته اند، اوايل خيلى بر آنها سخت مى گرفتند در خرابه اى زندگى مى كردند كه نه مانع گرما بود و نه مانع سرما، يعنى خرابه اى بى سقف ، و از هر جهت فوق العاده بر آنها سخت بود ولى طولى نكشيد كه خود يزيد به اشتباهش از نظر سياسى پى برد، نه اينكه بگويم توبه كرد، به اشتباهش از نظر سياسى پى برد كه اين كار به ضرر ملكدارى او شد. از آن به بعد دائما به عبيدالله بن زياد فحش مى داد كه خدا لعنت كند پسر زياد را، من نگفته بودم چنين كن ، من به او گفتم برو كلاه بياور او سر آورد! من دستور قتل حسين بن على را نداده بودم ، او از پيش خود چنين كارى را كرد. اين حرف را مكرر مى گفت : در صورتى كه دروغ مى گفت - براى اينكه خودش را تبرئه كند و اين (حادثه ) را به گردن ابن زياد بيندازد و خودش را از آثار شومى كه در ملكدارى اش پيش بينى مى كرد مصون بدارد؛و از جمله كارهايى كه كرد اين بود كه وضع اسرا را تغيير داد چون اگر در همان وضع باقى مى ماندند مى گفتند بسيار خوب ، اينجا كه ديگر ابن زياد نيست ، حالا چرا اين چنين مى كنى ! دستور داد كه آنها را در خانه اى نزديك خانه خودش سكنى بدهند، و امام زين العابدين عليه السلام آزادى داشتند و در كوچه ها و خيابان ها رفت و آمد مى كردند و بسيارى از روزها حضرت را دعوت مى كردند كه با خودش شام يا ناهار بخورند.
595 - سوگ چهل ساله  
سوگ زين العابدين عليه السلام براى پدر، چهل سال برپا بود و او در همه اين مدت ، در شهادت پدر و يارانش مى گريست و سيلاب اشك امانش ‍ نمى داد، هرگاه غذا مى خورد از محاصره شدن پسر پيامبر و بستن آب و غذا بر روى او و تشنگى و گرسنگى او به هنگامه شهادت سخن مى گفت و هرگاه آب مى نوشيد، مى فرمود:
مردم ! پسر پيامبر را با لب تشنه كشتند ^(655)(656)
596 - گريه احيا گر امام سجاد (ع )  
براى على بن الحسين فرصتى نظير فرصت امام ابا عبدالله ، پدر بزرگوارش ‍ پيدا نشد، هم چنان كه فرصتى نظير كه براى امام صادق پديد آمد پيدا نشد، اما براى كسى كه مى خواهد خدمتگذار اسلام باشد، همه مواقع فرصت است ، ولى شكل فرصت ها فرق مى كند.
ببينيد امام زين العابدين ، به صورت دعا چه افتخارى براى دنيا شيعه درست كرده ؟! و در عين حال در همان لباس دعا امام كار خودش را مى كرد.
بعضى خيال كرده اند امام زين العابدين ، چون در مدتى كه حضرت بعد از پدر بزرگوارشان ، حيات داشتند قيام به سيف نكردند، پس گذاشتند قضا يا فراموش شود ابدا (چنين نيست )، از هر بهانه اى استفاده مى كرد كه اثر قيام پدر بزرگوارش را زنده نگه دارد.
آن گريه ها، كه گريه مى كرد و يادآورى مى نمود براى چه بود؟ آيا تنها يك حالتى بود مثل حالت آدمى كه فقط دلش مى سوزد و بى هدف گريه مى كند؟! آيا مى خواست اين حادثه را زنده نگه دارد و مردم يادشان نرود كه چرا امام حسين قيام كرد و چه كسانى او زا كشتند؟
اين بود كه گاهى امام گريه مى كرد، گريه هاى زيادى .
روزى يكى از خدمتكزارنش عرض كرد: آقا! آيا وقت آن نرسيده است كه شما از گريه باز ايستد؟ (فهميد كه امام براى عزيزانش مى گريد)
فرمود: چه مى گويى ؟! يعقوب يك يوسف بيشتر نداشت ، قرآن عواطف او را اين طور تشريح مى كند؛وابيضت عيناه من الحزن من در جلوى چشم خودم هجده يوسف را ديدم ، كه يكى پس از ديگرى بر زمين افتادند.⁽⁶⁵⁷⁾
597 - سخنرانى حضرت سجاد در خارج مدينه  
پس از آزادى اسرار و بازگشت به مدينه ، امام سجاد قبل از ورود به مدينه در خارج شهر سخنرانى افشاگرانه به اين صورت نمود كه ، حضرت با دست مبارك اشاره به سوى مردم نمودند كه سكوت نماييد، سكوت بر همه جا حاكم شد، در اين حال شروع به ايراد سخنرانى نمودند:
حمد و سپاس مخصوص خدايى است كه پروردگار جهانيان است ، فرمانرواى روز قيامت و آفرينده تمامى آفريدگان است . همان خدايى كه از ادراك عقل هاى بندگان به حدى دور است كه مقام والايش در برگيرنده آسمان هاى بلند است و به اندازه اى به بندگانش نزديك است كه كوچك ترين اصوات را مى شنود.
خداوند را در سختى و داغ هاى بزرگ و دردهايى مصيبت بار و زخم زبان ها و مصايب بزرگ و جگر سوز و بلاهاى بزرگ و غمبار شاكرم ! ⁽⁶⁵⁸⁾
598 - اى مردم ! ابا عبدالله را كشتند!  
اى مردم ! همانا خداوند كه هر حمد و شكرى سزاوار اوست ، ما را به مصايبى دردناك و شكست بزرگى در اسلام مبتلا كرد. ابا عبدالله الحسين عليه السلام را به همراه خاندانش به شهادت رسانيدند و زنان و كودكانش را اسير كردند، سر بريده حضرت را بالاى نيزه بردند و در شهرها گردانيدند و اين مصيبتى است كه هيچ همانند و همتايى ندارد. ⁽⁶⁵⁹⁾
599 - گريستن اركان آفرينش  
اين مردم ! كدام يك از مردان شما پس از اين مصيبت مى تواند شاد و خرم باشد! كدام قلبى است كه مملو از غم آن حضرت نباشد؟ و كدام ديده است كه بتواند جلوى ريزش اشك هايش را بگيرد؟ در حالى كه آسمان هاى هفتگانه در مصيبت او گريستند و دريا با همه امواجش و آسمان با تمامى اركانش و زمين تا عمق آن و درختان با همه شاخه هايش و ماهيان و امواج درياها و ملائك مقرب الهى و آسمانيان ، همه و همه در اين مصيبت گريستند. ⁽⁶⁶⁰⁾
600 - كدام دل خونين نشد؟!  
اين مردم ؟ كدامين دل است كه در مصيبت آن حضرت عليه السلام خونين نگشت ؟ و كدامين قلب است كه مملو از اندوه نگشته و كدامين گوش با شنيدن اين مصيبت بزرگ كر نشده است ؟ ⁽⁶⁶¹⁾
601 - اين امر جديدى بود كه ديديم !  
اى مردم ! ما صبح كرديم در حالى كه از وطن خود رانده و طرد شده بوديم و در بيابان ها سرگردان بوديم ، گويى كه ما اهل تركستان و كابل بوديم ، بدون اينكه گناهى مرتكب شده باشيم و كار زشتى انجام داده باشيم و تحريفى در دين اسلام داده باشيم . ما در گذشتگان خود چنين چيزى نديده بوديم و اين امر جديدى بود كه ديديم ⁽⁶⁶²⁾
602 - وه كه اين مصيبت چه جانسوز است !!  
به خدا سوگند، اگر پيامبر صلى الله عليه و آله در عوض سفارش هايى كه در حق ما نمودند، دستور جنگ با ما را صادر مى نمود، اين قوم بيشتر از اين جنايت نمى توانست مرتكب شود.
انا لله و انا اليه راجعون ، وه كه اين مصيبت تا چه اندازه بزرگ و سوزاننده و دردناك و فجيع و تلخ و جانسوز بود! ما تمامى اين مصايب كه به ما رسيده را به حساب خدا مى گذاريم ؛زيرا او صاحب عزت و انتقام گيرنده است . ⁽⁶⁶³⁾
فصل بيست و دوم : فلسفه احياى فرهنگ عاشورا و اقامه سنت عزادارى 
603 - گريه بر امام حسين (ع ) عبادت است  
به شكر الهى آنچه كه امروز در كشورهاى اسلامى رايج است از برپايى مراسم عزادارى و سوگوارى براى حضرت سيدالشهداء عليه السلام و جمع شدن در اين مجالس و زدن پرچم سياه و علم هاى سياه و تعطيل شدن چ و راه افتادن دسته ها و نوحه خوانى ها و مرثيه سرايى ها و گريستن ها و غير از اين ها كه از نظر شرع مظهر از آن ها نهى نشده و محذور هم ندارد، جزو عبادات مشروع و برتر است كه براى آن ثواب هاى بسيار و پاداش هاى عظيم نهفته شده است .
اين مطلب تا حدى واضح است كه احتياج به هيچ گونه دليل ندارد و هر انسان آگاه و خردمند از رواياتى كه درباره مستحب بودن گريه بر امام حسين عليه السلام و به ياد آوردن مصايب آن حضرت و ابكاء يعنى گريه كردن و تباكى ، يعنى خود را به گريه زدن (يعنى اينكه خو درا شبيه گريه كنان در آوردن ، نه اينكه در گريه بر امام حسين عليه السلام عبادت ، اما ريا در عبادت مثل قياس در استدلال و يا ربا در معامله جايز نيست ) آگاه است .
604 - ذكر مستحبات در مجلس امام حسين (ع )  
شيعيان و همه ذاكرين اهل بيت بايد مواظب بوده و متوجه اين مطلب باشند كه در سوگوارى و عزادارى طورى رفتار كنند كه زبان ناصبيان دراز نشود و تنها واجبات و مستحبات را ذكر نموده و از به كار گيرى محرمات همانند غناء كه غالبا نوحه ها آميخته به آن شده و از دروغ هاى ساختگى و حكايات ضعيف كه احتمال كذب و دروغ در آن مى رود كه از كتاب هاى غير معتبر يا كتاب هايى كه مؤ لفين آن ها جزو متدينين اهل علم و حديث نيستند، اجتناب كننده . و شيطان را در اين عبادت بزرگ كه جزو بزرگ ترين شعائر الهى است ، راه ندهند و از انجام گناهان زياد كه روح عبادت را از بين مى برد، پرهيز كنند، مخصوصا ريا، دروغ و غناء كه در اين عمل جارى بوده و كمتر شخصى از آن مصون مانده است .
605 - لزوم گريه بر امام حسين (ع )  
ابن اثير و بسيارى از دانشمندان عامه و اهل سير نقل كرده اند كه : هنگامى كه رسول خدا صلى الله عليه و آله از جنگ احد به مدينه بازگشت ، ديد كه صداى نوحه زنان انصار كه بر شهيدانشان گريه مى كردند، برپاست ، حضرت صلى الله عليه و آله فرمود، لكن حمزه لا بواكى له ؛يعنى كشتگان انصار، گريه كننده دارند، امام حمزه گريه كننده اى ندارد.
مردان انصار با شنيدن اين كلام پيامبر و اينكه فهميدند آن حضرت دوست دارد كه بر عمويش حمزه گريه كنند، به زنان خود دستور دادند كه او بر حمزه سيدالشهداء گريه كنند، بعد بر شهيدان خود.
واقدى گفته است كه :
اين عادت در اهل مدينه باقى ماند، به گونه اى كه در هر مصيبت ابتدا بر حضرت حمزه سيدالشهداء گريه مى كردند و معلوم است كه پيامبر امام حسين عليه السلام را بيشتر از حمزه دوست داشت ، و اگر مى كردند و معلوم است كه پيامبر امام حسين عليه السلام را بيشتر از حمزه دوست داشت ، و اگر به مردم دستور داد كه بر حمزه گريه كنند، پس حتما به گريه بر امام حسين عليه السلام نيز امر كرده اند.
اهل مدينه در هر مصيبت ابتدا در مصيبت حمزه گريه مى كنند، به خاطر همراهى با رسول خدا صلى الله عليه و آله و نگهداشتن حرمت اين سخن پيامبر كه فرمود: حمزه گريه كردن ندارد با وجود اينكه ساليان دراز از شهادت حمزه گذشته و هيچ كسى هم اهل مدينه را از اين كار نهى نكرده ، پس مخالفين هم حق ندارند كه شيعيان را در عزادارى و سوگوارى بر حضرت سيدالشهداء ملامت كنند، چرا كه آنها براى مواسات و شركت در حزن و اندوه اهل بيت اين مجالس عزا را برپا كنند.
606 - شعار شيعه عاشورا است !  
ائمه ما يكى پس از ديگرى آمدند و دستور دادند كه عاشورا را بايد زنده نگه داشت ، مصيبت حسين نبايد فراموش شود، اين مكتب بايد زنده بماند هر سال كه محرم و عاشورا پيدا مى شود، شيعه بايد آن را زنده نگه دارد. عاشورا شعار شيعه شده است شيعه بايد بتواند جواب بدهد وقتى در مقابل يك سنى ، و بالاتر، در مقابل يك مسيحى يا يك يهودى را يا يك لا مذهب قرار گرفت و او گفت : شما در اين روز عاشورا و تاسوعا كه تمام كارهايتان مى زنيد، زنجير مى زنيد، داد مى كشيد، فرياد مى كشيد، چه مى خواهيد بگوييد؟ حرفتان چيست ؟ بايد بتوانيد بگوييد ما حرفمان چيست .
607 - تكرار يك حماسه  
فلسفه عزادارى و تذكر امام حسين عليه السلام كه به توصيه ائمه اطهار عليه السلام سال به سال بايد تجديد شود، به خاطر آموزندگى آن اس ، به خاطر آن است كه يك درس تاريخى بسيار بزرگ است . براى اينكه يك درس را انسان مورد استفاده خويش قرار بدهد، اول بايد آن درس را بفهمد و حل كند.
608 - بر خاستن صداى گريه از خانه امام صادق (ع )  
ابو عماره منشد روايت كرده است كه :
روزى خدمت امام صادق عليه السلام رسيدم ، حضرت خطاب به من فرمودند: اشعارى را در رثاء و مصيبت جدم حسين عليه السلام بخوان ! من شروع به خواندن كردم ، حضرت گريه كردند و من مى خواندم و حضرت پيوسته مى گريست تا آن كه صداى گريه و شيون از خانه امام صادق (ع ) برخاست . ^(664)(665)
609 - ثواب گريه و مرثيه بر امام حسين (ع )  
در روايتى ديگر حضرت امام صادق عليه السلام فرمودند: همان گونه كه خود نوحه سرايى و عزادارى مى كنيد، بخوان !
هنگامى كه من شروع به خواندن كردم ، حضرت گريه كردند و صداى گريه همسران حضرت نيز از پشت پرده مى آمد، هنگامى كه مرثيه تمام شد، حضرت فرمودند:
هر كس در مصيبت و رثاى جدم حسين بن على عليه السلام شعرى بخواند و پنجاه نفر را بگرياند بهشت بر او واجب مى شود، هر كس سى كس را بگرياند، بهشت مال اوست و هركه بيست را و هر كه ده نفر را و هر كه يك نفر را بگرياند، بهشت بر او واجب مى شود و هر كه تنها براى خود مرثيه بخواند و خود بگريد، بهشت بر او واجب مى شود و هركس گريه اش ‍ نمى گيرد و تظاهر به گريستن و تباكى نمايد، بهشت بر او واجب مى شود. ⁽⁶⁶⁶⁾
610 - جعفر مرثيه بخوان !  
شيخ كشى (ره ) از زيد شحام اين گونه روايت كرده است كه : من همراه عده اى از كوفيان نزد اما صادق عليه السلام بوديم ، در اين حال جعفر بن عفان خدمت حضرت رسيد، امام او را تكريم نموده و كنار خود نشانيد، سپس فرمودند: اى جعفر!
حضرت فرمودند: خبردار شده ام كه تو در مصيبت جدم حسين عليه السلام شعرهاى خوبى مى سرايى ؟!
او گفت : آرى ! فدايت گردم
حضرت فرمودند: بخوان ! ⁽⁶⁶⁷⁾
611 - حضور فرشتگان در مجلس عزاى امام حسين (ع )  
جعفر شروع به خواندن مرثيه نمود، امام و حاضرين در مجلس گريه كردند، اما به حدى گريست كه پنهانى چهره شريفشان خيس شد، سپس فرمود: به خداوند قسم ، كه فرشتگان مقرب الهى در اين مجلس بودند، مرثيه تو را شنيدند و بيش از گريه ما، در مصيبت حسين عليه السلام گريستند، همانا كه خداوند در همين ساعت بهشت را با تمامى نعمت هاى در آن بر تو واجب گردانيد و گناهان تو را بخشيد.
سپس فرمودند: اى جعفر! مى خواهى بيشتر برايت بگويم
گفتم : آرى ! آقاى من !
حضرت فرمودند: هر كسى در مصيبت جدم حسين عليه السلام مرثيه و شعرى بگويد و خود گريسته و جمعى را نيز بگرياند، البته كه خداوند براى چنين شخصى بهشت را واجب كرده و او را مى آمرزد. ⁽⁶⁶⁸⁾
612 - مجلس عزاى امام صادق (ع )  
امام صادق عليه السلام مجلس بزرگداشت ديگرى در سوگ حسين برپا داشت كه مرثيه سرا و اداره كننده محفل ، مردى به نام عبدالله بن غالب بود كه در حضور آن حضرت مرثيه سرايى كرد و از مصيبت جانگداز بر زمين ماندن پيكرهاى پاك حسين عليه السلام و يارانش وزش باد و پاشيده شدن خاك و غبار، بر آن پيكرهاى مقدس ، سخن گفت و از جمله سرود كه :
و ديدگان بر مصيبت كه بر سالار شهيدان حسين عليه السلام وارد آمد و باد و گرد و غبار و خاك ها را بر پيكر به خون خفته اش پاشيد، بگريند. ⁽⁶⁶⁹⁾
و اين مرثيه بدن مطهر بود و خاك و غبارى كه باد بر آن پيكر به خون آغشته پراكند. ⁽⁶⁷⁰⁾
613 - شعار انقلاب عليه ظالم  
چرا ائمه دين اين همه تاكيد كردند كه مجلس عزا به پا داريد؟ اين همه به همين دليل كه عرض كردم ، چون امام حسين كشته نشد براى منفعت شخصى ، امام حسين كشته نشد براى اينكه خودش را فداى گناهان امت كرده باشد، امام حسين در راه حق كشته شد، در راه مبارزه با باطل كشته شد، ائمه دين خواستند مكتب حسين در دنيا باقى بماند؛شهادت حسين به صورت يك مكتب ، مكتب مبارزه حق با باطل براى هميشه باقى بماند؛والا چه فايده به حال امام حسين كه ما گريه بكنيم يا نكنيم ، و چه فايده به حال خود ما دارد كه بنشينيم يك گريه اى بكنيم و بلند شويم و برويم . ائمه دين خواستند قيام امام حسين به صورت يك مكتب و به صورت يك مشعل فروزان هميشه باقى بماند. اين يك چراغى است از حق ، از حقيقت دوستى ، از حقيقت خواهى . اين يك ندايى است از حق طلبى ، از حريت ، از آزادگى اين مكتب حريت و اين مكتب آزادى و اين مكتب مبارزه با ظلم را خواستند، براى هميشه باقى بماند در زمان خود ائمه اطهار كه اين دستور صادر شد، سبب شد كه جريانى زنده و فعال و انقلابى به وجود آيد، نام امام حسين شعار انقلاب عليه ظلم گشت . ⁽⁶⁷¹⁾
614 - فلسفه روضه خوانى  
يكى زا نتايج بسيار مفيد حادثه عاشورا كه همواره مورد استفاده عموم و از وسايل تعليم و تربيت و هدايت جامعه است ، برنامه اى است كه به عنوان سوگوارى در مسير تاريخ و در طول قرن ها اجراء مى شود.
شايد كسانى باشند كه اهتمام شيعه را در برگزارى اين مراسم و صرف مبالغى را در اين مراسم ها بى فايده بشمارند، ولى اگر فوايد معنوى اين مراسم و تاءثير آن در جامعه را بررسى كنند تصديق خواهند كرد كه بهترين وسيله اصلاح و مؤ ثرترين مكتب براى تشكيل شيعه همان مراسم است .
دكتر رينو جوزف مستشرق معروف فرانسوى در كتاب خود مراسم به اسلام و مسلمانان كه به عربى ترجمه شده و به نام الا سلام و المسلمون مشهور است شرح بسيار عميق و روشن پيرامون فلسفه عزادارى حسين عليه السلام و روضه خوانى و هيات هاى عزا نگاشته و به فوايده اين مراسم از جنبه سياست و اخلاق و تربيت و كمالات اشاره كرده او مركز ثقل آن را در كشورهاى اسلامى ، ايران معرفى كرده و پيشرفت و بقاى شيعه را بخصوص در كشور هند و پاكستان و بعضى كشورهاى ديگر مرهون سوگوارى سيدالشهداء دانسته است .
همچنين اين مستشرق عقيده دارد كه با حفظ اين مراسم جمعيت و شوكت و ترقى شيعه در آينده تضمين خواهد شد. اين مستشرق ضمن اشاره به اوقاف و موقوفات و ساير وجوهى كه شيعه جهت برگزارى مراسم عزادارى امام حسين عليه السلام صرف و خرج مى كنند مى گويد: مذاهب ديگر در راه تبليغات دينى به مقدار شيعه ريزش و بذل مال ندارند و تنها شيعه است كه بدون مبالغه سه برابر ساير فرق اسلامى در اين هدف متحمل مخارج گزاف مى شود و اگر يك نفر شيعه در دورترين نقطه هم باشد، منفردا مراسم سوگوارى را در حد ممكن خود انجام مى دهد،و به همان نسبت دعوت و تبليغ خود را به جا مى آورد. منبر و وعظ خطابه و سخنرانى در رشد و تربيت خطبا و وعاظ و گويندگان و پرورش اخلاق عوام و آشنا كردن به علوم و معارف و موقعيت خاصى دارد.
مسائل كلى و جزى و دانستنى هاى متنوع در منابر و محافل مورد بحث و بررسى قرار مى گيرد و از اين رهگذر طبقه عامى شيعه در مسائل فقهى و عقايد بيشتر از ساير فوق تبحر دارند و اگر زمينه ترقى علمى و صنعتى و اقتصادى جامعه هاى اسلام را دقيقا بررسى كنيد ، به خوبى روشن خواهد شد كه فرقه شيعه پيشرفته ترين جامعه در ميان جوامع اسامى است ، و آمادگى آنان براى هر گونه آموزش علمى و صنعتى جديد و قديم بيشتر است ؛چنانكه تعداد كارگر در شيعه به نسبت جمعيت زيادتر است .
شيعه دين خود را بازور شمشير پيش نبرده ، بلكه با نيروى تبليغ و دعوت پيشرفت كرده و كوشش در توسعه مراسم سوگوارى مهم ترين عامل در جلب توجه هنديان و مجوس و ساير مذاهب به مذهب تشيع بوده است . ⁽⁶⁷²⁾
615 - ثواب مجلس عزا  
چيزى هست كه بايستى از چيزهاى كه موجب از بين رفتن يا كم شدن محبت است ، پرهيز كرد. بايستى از گناهان در درجه اول و مكروهات درجه دوم دورى كرد به علاوه به چيزهايى كه موجب زياد شدن محبت مى شود روى آورد، هر چه بيشتر مى شود، چنانچه در ماه رمضان نفس كشيدن روزه دار ثواب تسبيح دارد انفاسكم فيه تسبيح را مجلس عزاى حسين يا هر وقت كه غم حسين داشته باشى هر نفسى كه مى كشى ثواب تسبيح كردن دارد ⁽⁶⁷³⁾
616 - باب الحسين (ع ) رحمت عمومى  
شيخ شوشترى كلمات شيرينى در باب خطبه شعبانيه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله درباره ماه رمضان و تطبيق آن به عزاى حسين عليه السلام دارد از آن جمله مى فرمايد: ايها الناس ان ابواب الجنان فى هذا الشهر مفتحه ... ⁽⁶⁷⁴⁾آن وقت شيخ ، ابواب بهشت را ذكر مى كند مى گويد اگر از اين درها راهت ندادند، يعنى نتوانستى به واسطه بدبختى خودت داخل بهشت شوى ، درى هست كه هيچ كس از آن محروم نخواهد شد و راهش هم خيلى آسان است هر كسى هر كجا و در هر حال باشد رحمه الله الواسعه شاملش مى شود آيا مى خواهى اين در را بشناسى و داخل بهشت شوى آن باب الحسين است و راهش هم شكستن دل و عزادارى ابى عبدالله است . ⁽⁶⁷⁵⁾
617 - مجلس غلبه عقل بر جهل  
مجالس بزرگداشت سيد مظلومان و سرور آزادگان ، كه مجالس غلبه سپاه عقل بر جهل ،و عدل بر ظلم ، و امانت بر خيانت ، و حكومت اسلامى بر حكومت طاغوت است ، هرچه باشكوه تر و فشرده تر برپا شود، و بيرق هاى خونين عاشورا به علامت حلول روز انتقام مظلوم از ظالم ، هر چه بيشتر افراشته شود. ⁽⁶⁷⁶⁾