پس اسماعيل در آسمان را گشود و من سلام كردم بر او و او سلام كرد بر من و من استغفار كردم براى او و او استغفار كرد براى من و گفت : مرحبا به برادر شايسته و پيغمبر شايسته ، و ملائكه مرا استقبال كردند تا داخل آسمان اول شدم ، و هر ملكى كه مرا ديد خندان و شاد شد تا آنكه ملكى را ديدم كه از او بزرگتر ملكى نديده بودم با منظر كريه و آثار غضب از روى او هويدا بود، و چنانكه آنها مرا دعا كردند او مرا دعا كرد وليكن نخنديد و شادى و سرورى كه از ديگران ديدم از او نديدم ، گفتم : يا جبرئيل ! اين كيست كه من از او ترسيدم ؟ گفت : جايز است كه از او بترسى ما همه از او مى ترسيم ، اين مالك خزينه دار جهنم است هرگز نخنديده است و از روزى كه خداوند جبار جهنم را در قبضه اقتدار او گذاشته است پيوسته خشم او بر دشمنان خدا و غضب او بر عاصيان خدا زياده مى شود و خدا به او از ايشان انتقام خواهد كشيد و اگر براى كسى خنديده بود پيش از تو با با كسى خنده خواهد كرد بعد از تو هر آينه با تو خندان مى شد وليكن هرگز نمى خندد، پس بر او سلام كردم و بر من سلام كرد و مرا بشارت داد به بهشت .
و چون جبرئيل عليه السلام در ملكوت اعلا مطاع و امين بود و جميع ملائكه فرمانبردار او بودند گفتم به او كه : آيا مرا نمى كنى مالك را كه جهنم را به من بنمايد؟ جبرئيل گفت : اى مالك ! جهنم را به محمد بنما، مالك پرده اى از پرده هاى جهنم را دور كرد و درى از درهاى آن را گشود ناگاه زبانه اى از جهنم جوش زد و بسوى آسمان بلند شد كه از نهايت شدت آن ترسيدم كه مرا بربايد، گفتم : اى جبرئيل ! بگو كه اين را بر گرداند و در جهنم را ببندد، پس مالك زبانه جهنم را گفت : برگرد، و آن برگشت .
و چون از آنجا گذشتم مرد گندم گون عظيمى ديدم . از جبرئيل پرسيدم كه : اين كيست ؟ گفت اين پدر تو آدم است ، ناگاه ديدم كه فرزندان او را بر او عرض مى كردند و مى گفت : روحى است نيكو و نسيمى است خوشبو از بدن نيكو، پس حضرت اين آيه را خواند كلا ان كتاب الابرار لفى عليين ⁽¹²⁰⁹⁾، پس سلام كردم بر آدم و او بر من سلام كرد و من براى او و او براى من استغفار كرد و گفت : مرحبا خوش آمدى اى فرزند شايسته و پيغمبر شايسته و فرستاده شده در زمان شايسته .
پس گذشتم به ملكى از ملائكه كه در مجلسى نشسته بود و جميع دنيا در ميان دو زانوى او بود و لوحى از نور در دست و بر آن لوح نامه اى نوشت بود و او مانند مرد اندوهگين پيوسته در آن لوح نظر مى كرد و به جانب راست و چپ ملتفت نمى شد، گفتم : اين كيست يا جبرئيل ؟ گفت : اين ملك موت است و پيوسته مشغول قبض ارواح است ، گفتم : اى جبرئيل ! مرا نزديك او ببر تا با او سخن گويم ، چون مرا نزديك برد بر او سلام كردم و او جواب گفت و جبرئيل به او گفت : اين پيغمبر رحمت است كه خدا او را بسوى بندگان فرستاده است ، پس مرا مرحبا گفت و تحيت نمود و گفت : بشارت باد تو را اى محمد كه من هر خير را در امت تو مى بينم ، گفتم : حمد مى كنم خداوند بخشنده صاحب نعمت بر بندگان خود را و اينها هم از فضل و رحمت پروردگار من است بر من ، پس جبرئيل گفت كه : اين ملك كارش از هم ملائكه سخت تر و بيشتر است ، گفتم : آيا همه كس را اين خود قبض روح مى كند؟ گفت : بلى ، گفتم : اى ملك موت ! هر جا كه باشند تو ايشان را مى بينى و نزد ايشان حاضر مى شوى ؟ گفت : بلى جميع دنيا نزد من به سبب آنچه خدا آن را مسخر من گردانيده و مرا بر آن مكنت داده است نيست مگر مانند درهمى كه در دست يكى از شما باشد و به هر روش كه خواهد آن را بگرداند و هيچ خانه اى نيست كه من روزى پنج مرتبه اهل آن خانه را يك يك مشاهده نكنم و تفحص ننمايم ، و چون اهل ميت بر مرده خود گريه مى كنند با ايشان مى گويم كه : مگوييد بر او كه مرا بسوى شما عود كردنى و ديگر عود كردنى هست تا آنكه يكى از شماها را باقى نخواهم گذاشتن ، من گفتم : مرگ بس است براى اندوه و در هم شكستن آدمى ، جبرئيل گفت : آنچه بعد از مرگ است بسيار بدتر است از مرگ .
پس از آنجا گذشتم و به جماعتى رسيدم كه نزد آنها خوانها از گوشت پاكيزه و گوشت مردار گنديده گذاشته بودند و از گوشت گنديده مى خوردند و گوشت نيكو را نمى خوردند، گفتم : يا جبرئيل ! اينها كيستند؟ گفت : اينها گروهى چندند كه حرام را مى خورند و حلال را ترك مى كنند و اينها از امت تواند يا محمد.
پس ملكى از ديدم كه حق تعالى او را بر خلقت عظيمى خلق كرده بود، نصف بدن او از آتش بود و نصف بدن او از برف ؛ نه آتش برف را مى گداخت و نه برف آتش را خاموش مى كرد، و او به صدايى بلند ندا مى كرد كه : تنزيه مى كنم خداوندى را كه حرارت اين آتش را نگاه داشته است كه برف را نگدازد و سردى اين برف را نگاه داشته است كه آتش را خاموش نكند، اى خداوندى كه الفت داده اى ميان آتش و برف ! الفت ده ميان دلها اى بندگان مومن خود؛ گفتم : اى جبرئيل ! اين كيست ؟ گفت : اين نيكخواه ترين ملائكه خداست براى اهل زمين از بندگان مومن خدا، و از روزى كه خدا او را آفريده تا حال اين دعا مى كند در حق مومنان .
و دو ملك ديگر ديدم كه در آسمان ندا مى كردند، يكى مى گفت : خداوندا! هر كه در راه تو بدهد او را عوض بده ، و ديگرى مى گفت : خداوندا! هر كه امساك كند و در راه تو ندهد مال او را تلف كن .
پس گذشتم و به گروهى چند رسيدم كه لبها داشتند مانند لبهاى شتر و ملائكه گوشت از پهلوهاى ايشان مقراض مى كردند و در دهانهاى ايشان مى افكندند، از جبرئيل پرسيدم كه : اينها كيستند؟ گفت : اينها چشم زنان و عيب جويان مومنانند.
پس گذشتم و به گروهى چند رسيدم كه لبها داشتند مانند لبهاى شتر و ملائكه گوشت از پهلوى ايشان مقراض مى كردند و در دهانهاى ايشان مى افكندند، از جبرئيل پرسيدم كه : اينها كيستند؟ گفت : اينها چشمك زنان و عيب جويان مومنانند.
پس گذشتم و به گروهى رسيدم كه سرهاى ايشان را به سنگ مى كوبيدند، از جبرئيل پرسيدم كه : اينها كيستند؟ جواب داد: اينها جماعتى اند كه به خواب رفته اند نماز خفتن را نكرده اند.
پس گذشتم و به گروهى رسيدم كه فرشتگان آتش در دهان ايشان مى انداختند و از دبر ايشان بيرون مى رفت ، پرسيدم كه : اينها كيستند؟ فرمود كه : اينها خورندگان مال يتيمانند به ناحق چنانكه حق تعالى مى فرمايد ان الذين ياكلون اموال اليتامى ظلما انما ياكلون فى بطونهم نارا و سيصلون سعيرا ⁽¹²¹⁰⁾ بدرستى كه آنان كه مى خورند مال يتيمان را به ستم ، نمى خورند در شكمهاى خود مگر آتش و بزودى خواهند افروخت آتشى را در جهنم .
حضرت فرمود كه : پس گذشتم و به گروهى رسيدم كه هر يك از ايشان كه مى خواست برخيزد از بزرگى شكمش نمى توانست برخاست ، پرسيدم از جبرئيل كه : اينها كيستند؟
فرمود: اينها سود خورانند چنانكه حق تعالى در قرآن حال ايشان را چنين بيان كرده است مانند آل فرعون و پسين ايشان را به آتش جهنم عرض ‍ مى كنند و از شدت عذاب مى گويند: خداوندا! قيامت كى بر پا خواهد شد؟
پس گذشتم و به زنى چند رسيدم كه آنها را از پستانها آويخته بودند، گفتم : يا جبرئيل ! اينها كيستند؟ جواب داد: اينها زنى چندند كه در خانه شوهر زنا كردند و فرزندان زنا را به شوهر ملحق نمودند و مال شوهرها را به ايشان ميراث دادند. پس حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم فرمود كه : سخت است غضب خدا بر زنى كه داخل گرداند بر جماعتى در نسب ايشان كسى را كه از ايشان نباشد و از زنا بهم رسيده باشد و بر عورتهاى ايشان مطلع شود و مال ايشان را به ناحق بخورد.
حضرت فرمود: پس گذشتم به ملكى چند از ملائكه خداوند عالميان كه حق تعالى ايشان را آفريده به هر نحو كه خواسته و روهاى ايشان را گذاشته به هر جهت كه خواسته و هر طبقه اى از اطباق بدنهاى ايشان تسبيح و تحميد حق تعالى مى گفتند از هر ناحيه به صداهاى مختلف و صدا به حمد و شكر حق تعالى بلند كرده بودند و از خوف خدا مى گريستند، از جبرئيل پرسيدم : اينها كيستند؟ گفت : به اين روش كه مى بينى آفريده شده اند و از روزى كه خلق شده اند دو ملك كه در پهلوى يكديگرند با هم سخن نگفته اند و سر به جانب بالا بلند نكرده اند و به زير پاى خود نظر نكرده اند از خشوع و تذلل و از خوف حق تعالى ، چون بر ايشان سلام كرد با ايمان و اشاره جواب سلام من گفتند و از شدت خشوع سخن نگفتند، پس جبرئيل به ايشان گفت : اين محمد پيغمبر رحمت است كه حق تعالى او را به رسالت و نبوت بسوى بندگان فرستاده است و آخر پيغمبران و مهتر و بهتر ايشان است ، آيا با او سخن نمى گوييد؟ چون اين را از جبرئيل شنيدند بر من سلام كردند و مرا گرامى داشتند و بشارت به خير دادند براى من و براى امتم .
پس از آنجا مرا بالا برد بسوى آسمان دوم در آنجا دو كس ديدم كه بشارت شبيه بودند به يكديگر، گفتم : اينها كيستند اى جبرئيل ؟ گفت : دو خاله زاده اند يحيى و عيسى عليه السلام ، پس سلام كردم بر ايشان و ايشان بر من سلام كردند و من براى ايشان استغفار كردم و ايشان براى من استغفار كردند و گفتند: مرحبا خوش آمدى اى برادر شايسته و پيغمبر شايسته . و در آن آسمان نيز ملائكه خشوع ديدم كه روهاى ايشان به آن سو متوجه بود كه خدا فرموده بود و به جانب ديگر متوجه نمى شدند و به صداهاى مختلف تسبيح و تحميد حق تعالى مى گفتند.
پس به آسمان سوم بالا رفتم و در آنجا مردى ديدم كه زيادتى حسن او بر ساير مردم مانند زيادتى ماه شب چهارده بود بر ستارگان ، از جبرئيل پرسيدم : اين كيست ؟ گفت : اين برادر تو يوسف است ، من بر او سلام كردم و او بر من سلام كرد و من براى او استغفار كردم و او براى من استغفار كرد و گفت : خوش آمدى اى پيغمبر شايسته و برادر شايسته كه مبعوث شده اى در زمان شايسته . و در اين آسمان نيز ملائكه خشوع ديدم مثل آنچه در آسمان اول و دوم ديدم و جبرئيل در باب من به ايشان گفت آنچه به آنها گفت و با من گفتند آنچه آنها گفتند.
چون به آسمان چهارم بالا رفتم در آنجا مردى را ديدم از جبرئيل پرسيدم : اين كيست ؟ گفت : اين ادريس است كه خدا او را به مكان بلند بالا برده است چنانكه فرموده است ورفعناه مكانا عليا ⁽¹²¹¹⁾ و من بر او سلام كردم و او بر من سلام كرد و من استغفار كردم براى او و او استغفار كرد براى من . و باز ملائكه خشوع ديدم مثل آنچه در آن آسمانها ديده بودم و بشارت خير دادند براى من و امتم ؛ پس ملكى را ديدم كه بر كرسى نشسته بود و هفتاد هزار ملك در فرمان او بودند و در فرمان هر يك از آنها هفتاد هزار ملك بود، پس گمان كردم كه ملكى از اين بزرگتر نخواهد بود، ناگاه جبرئيل بر او صدا زد كه : برخيز، پس او برخاست و تا روز قيامت ايستاده خواهد بود.
چون به آسمان پنجم بالا رفتم در آنجا مرد پيرى ديدم با چشمهاى بزرگ كه از او عظيمتر نديده بودم و بسيارى از امت او دور او بودند، از كثرت آنها تعجب كردم و از جبرئيل پرسيدم : اين كيست ؟ گفت : اين آن پيغمبرى است كه امتش او را دوست مى داشتند، هارون پسر عمران ؛ پس بر او سلام كردم و براى او استغفار كردم ، باز ملائكه خشوع ديدم مثل آسمانها ديگر.
چون به آسمان ششم بالا رفتم مرد بلند بالاى گندمگونى ديدم و موهاى بلند داشت كه اگر دو پيراهن مى پوشيد موى او از آنها بيرون مى آمد و شنيدم كه او مى گفت : بنى اسرائيل گمان مى كنند كه منم گرامى ترين فرزند آدم نزد خدا و اين مرد نزد خدا از من گرامى تر است ، از جبرئيل پرسيدم : اين كيست ؟ گفت : موسى پسر عمران است ؛ من بر او سلام كردم و او بر من سلام كرد و من براى او استغفار كردم و او براى من استغفار كرد، و در آن آسمان نيز ملائكه خاشعان ديدم مانند آسمانهاى ديگر.
چون به آسمان هفتم بالا رفتم به هر ملكى از ملائكه كه گذشتم گفتند: اى محمد! حجامت كن و امت خود را امر كن كه حجامت كنند، ناگاه در آنجا مردى ديدم كه موهاى سرو ريشش سفيد و بر كرسى نشسته بود، گفتم : اى جبرئيل ! اين كيست كه در آسمان هفتم در جوار الهى و بر در بيت المعمور نشسته است ؟ گفت : يا محمد! اين پدر تو ابراهيم است و اين محل پرهيز كاران امت توست .
پس حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم اين آيه را خواند ان اولى الناس بابراهيم للذين اتبعوه و هذا النبى والذين آمنوا والله ولى المومنين ⁽¹²¹²⁾ بدرستى كه سزاوارترين مردم به ابراهيم آنهايند كه پيروى او كردند و اين پيغمبر و آنان كه ايمان به اين پيغمبر آورده اند و خدا ياور مومنان است ، حضرت فرمود: پس بر او سلام كردم و او بر من سلام كرد و گفت : مرحبا به پيغمبر شايسته و فرزند شايسته و مبعوث شده در زمان شايسته ، و در آن آسمان ملائكه صاحب خشوع ديدم مثل آسمانهاى ديگر و همه بشارت به خير دادند براى من و امت من .
و در آسمان هفتم درياهاى نور ديدم كه مى درخشيد و نور آنها چشمهاى را مى ربود و درياها از ظلمت ديدم و درياها از برف ديدم ، و هرگاه از دين اين امور عجيبه و غريبه مرا هولى عارض مى شد جبرئيل مى گفت : شاد باش اى محمد و شكر كن حق تعالى كه تو را به اين كرامتهاى گرامى داشته است ؛ پس حق تعالى مرا به قوت و يارى خود قوت بخشيد بر ديدن آن عجايب و يافتن آن غرايب ، پس جبرئيل گفت : اى محمد! تو عظيم مى شمارى آنچه مى بينى و عظمت پروردگار تو زياده از اينهاست كه اينها در جنب عظمت او عظيم نمايد و آنچه هنوز هديه از عظمت پروردگار تو از اينها عظيمتر است ، بدرستى كه ميان شش و خلقش نود هزار حجاب است يعنى حجب معنويه يا آنكه ميان محل صدور وحى الهى و ذوى العقول از مخلوقات او نود هزار حجاب است و نزديكترين خلق به محل صدور وحى منم و اسرافيل ، و ميان من و او چهار حجاب است : حجابى از نور، حجابى از ظلمت ، حجابى از ابر و حجابى از آب .
رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: از جمله عجائب مخلوقات الهى كه ديدم خروسى بود كه پاهاى او در منتهاى طبقه هفتم زمين بود و سرش نزد عرش حق تعالى بود و دو بال داشت كه چون آنها را مى گشود از مشرق و مغرب مى گذشت و تسبيح آن خروس اين بود كه : منزه است پروردگار من و شان او عظيمتر است از آنكه ادراك او توان نمود، و در وقت سحر بالهاى خود را مى گشايد و بر هم مى زند و صدا به تسبيح بلند مى كند و مى گويد: سبحان الله الملك القدوس سبحان الله الكبير المتعال لا اله الا اللّه الحى اقيوم ، و چون صداى او بلند مى شود خروسهاى زمين همه بال بر هم مى زنند و صداى به تسبيح حق تعالى بلند مى كنند، و چون آن خروس ساكت مى شود آنها هم ساكت مى شوند و بالهاى آن خروس ‍ عرشى سفيد و پرهاى زير بالش سبز است و آن سفيدى و سبزى و خوشايندگى آن دو رنگ را با هم وصف نتوان كرد.
پس با جبرئيل رفتم تا داخل بيت المعمور شدم و دو ركعت نماز كردم و جمعى از اصحاب خود را با خود ديدم كه جامه هاى سفيد پوشيده بودند و جمعى ديگر از ايشان را ديدم كه جامه هاى كهنه و كثبف پوشيده بودند، آنها كه جامه هاى نيكو پوشيده بودند داخل بيت المعمور شدند و ديگران را منع مى كردند؛ چون از بيت المعمور بيرون آمدم دو نهرى ديدم كه يكى را كوثر و ديگر را نهر رحمت مى گفتند، پس از نهر كوثر آشاميدم و در نهر رحمت غسل كردم و اين دو نهر با من بودند تا داخل بهشت شدم و در دو طرف آن نهرها خانه هاى خود و اهل بيت خود و زنان طاهره خود را ديدم ، و خاك بهشت از مشك بود، و دخترى را ديدم كه در نهرهاى بهشت غوطه مى خورد، گفتم : تو از كيستى ؟ گفت : من از زيد بن حارثه ام چون به زمين آمدم زيد را بشارت دادم ؛ و مرغان بهشت را به بزرگى شتران بزرگ ديدم و انارهاى آن را مانند دلوهاى عظيم يافتم ، و در بهشت درختى را ديدم كه اگر مرغى را در اصلش رها مى كردند هفتصد سال بر گرد آن نمى توانست گرديد، و هيچ خانه اى در بهشت نبود مگر شاخى از آن درخت در آن خانه بود، گفتم : اى جبرئيل ! اين چه درخت است ؟ گفت : اين درخت طوبى است كه حق تعالى فرموده است طوبى لهم حسن ماب ⁽¹²¹³⁾.
حضرت فرمود: چون داخل بهشت شدم و از دهشت اين عجايب كه در آسمان هفتم ديدم باز آمدم و از جبرئيل پرسيدم : آن درياها كه ديدم چه بود؟ گفت : آنها سرادقات حجب است و اگر آنها نباشد نور عرش هر چه در زير آن است بسوزاند؛ پس از آنجا به سدره المنتهى رسيدم و هر برگى از آن امتى عظيم را سايه مى افكند؛ از آنجا در مرتبه قرب معنوى حق تعالى به مقام قاب قوسين او ادنى رسيدم و قابل مناجات پروردگار خود شدم پس ‍ مرا ندا كرد و گفت آمن الرسول بما انزل اليه من ربه ⁽¹²¹⁴⁾ يعنى : ايمان آورد رسول به آنچه فرستاده شده بود بسوى او از جانب پروردگار او ⁽¹²¹⁵⁾.
حضرت فرمود: من گفتم از جانب خود و امت خود و المومنون كل آمن بالله و ملائكته و كتبه و رسله لا نفرق بين احد من رسله ⁽¹²¹⁶⁾ و مومنان همه ايمان آوردند به خدا و فرشتگان او و كتابهاى او و رسولان او مى گويند: ما جدائى نمى اندازيم ميان هيچيك از رسولان او بلكه به همه ايمان مى آوريم .
حضرت فرمود: پس گفتم سمعنا و اطعنا غفرانك ربنا و اليك المصير ⁽¹²¹⁷⁾ يعنى : شنيديم گفته خدا را و اطاعت كرديم ، مى طلبيم آمرزش تو را اى پروردگار ما و بسوى توست بازگشت همه .
پس حق تعالى فرمود لا يكلف الله نفسا الا وسعها لها ما كسبت و عليها ما اكتسبت يعنى : خدا تكليف نمى كند هيچ نفسى را مگر به مقدار طاقت او، ا آن نفس راست آنچه كسب كند از نيكيها و بر اوست آنچه بجا آورد از بديها؛ پس من گفتم زبنا لا تواخذنا ان نسينا او اخطانا يعنى : پروردگارا! بر ما مگير اگر فراموش كنيم و يا خطا كنيم و از روى فراموشى يا بى قصد گناهى كنيم ؛ حق تعالى فرمود: مواخذه نمى كنم شما را؛ عرض ‍ كردم ربنا ولا تحمل علينا اصرا كما حملته على الذين من قبلنا يعنى : اى پروردگار ما! بار مكن بر ما بار گران چنانكه بار كردى بر آنها كه پيش از ما بودند؛ حق تعالى فرمود: بار نمى كنم ؛ پس عرض كردم ربنا ولا تحملنا ما لا طاقه لنا به واعف عنا و اغفر لنا و ارحمنا انت مولانا فانصرنا على القوم الكافرين ⁽¹²¹⁸⁾ يعنى : اى پروردگار ما! تحميل مكن بر ما آنچه را نيست ما را طاقت آن ، در گذر از ما و بيامرز گناهان ما را و رحم كن ما را، تو يارى دهنده و كار ساز مائى پس يارى ده ما را بر گروه كافران ؛ پس حق تعالى فرمود: عطا كردم به تو و امت تو آنچه طلب كردى .
حضرت صادق عليه السلام فرمود: خدا هيچ پيغمبرى را چنين گرامى نداشته بود كه آن حضرت را گرامى داشت و اين خصلتها را به او عطا فرمود ⁽¹²¹⁹⁾.
پس حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم عرض كرد: پروردگارا! فضيلتهائى كه به پيغمبران خود عطا كردى پس به من نيز عطا كن ، حق تعالى فرمود: از چيزهائى كه به تو عطا كرده ام دو كلمه است كه خزينه هاى عرش ‍ من است : لا حول ولا قوه الا بالله و لا منجا منك الا اليك حضرت فرمود: حاملان عرش الهى دعائى مرا تعليم كرده اند كه هر صبح و شام بخوانم و آن دعا اين است : اللهم ان ظلمى اصبح مستجيرا بعفوك و ذنبى اصبح مستجيرا بمعفرتك و فقرى اصبح مستجيرا بغناك و وجهى البالى اصبح مستجيرا بوجهك الباقى الذى لا يفنى ⁽¹²²⁰⁾.
حضرت فرمود: پس صداى ملكى را شنيدم كه اذان مى گفت و پيشتر كسى آن كسى آن ملك را در آسمان نديده بود، چون گفت الله اكبر الله اكبر، حق تعالى فرمود: راست گفت بنده مومن ، من از آن بزرگترم كه عقل خلايق به من تواند رسيد و از همه چيز بزرگترم به جلالت معنوى ؛ چون دو مرتبه گفت اشهد ان لا اله الا اللّه حق تعالى فرمود: راست مى گويد بنده من ، خداوندى بجز من نيست ؛ چون دو مرتبه گفت اشهد ان محمدا رسول الله حق تعالى فرمود: راست مى گويد بنده من ، محمد بنده و رسول من است من او را فرستاده و برگزيده ام ، چون گفت حى على الصلاه حق تعالى فرمود: راست مى گويد بنده من و مردم را بسوى فريضه من مى خواند، هر كه از روى خواهش بسوى نماز سعى كند و غرضش رضاى من باشد كفار گناهان او گردد؛ چون حى على الفلاح گفت : خداوند جبار فرمود: نماز موجب شايستگى و فيروزى و رستگارى است .
حضرت فرمود: پس من پيش ايستادم و در آسمان ملائكه به من اقتدا كردند چنانكه در بيت المقدس پيغمبران به من اقتدا كردند، و چون فارغ شدم انوار محبت حق تعالى مرا فرو گرفت و به سجده افتادم ، پس حق تعالى مرا ندا كرد و فرمود: بر هر پيغمبر كه قبل از تو بود پنجاه نماز واجب كردم و آنها را بر تو و امت تو واجب گردانيدم پس تو با امت به اين نمازها قيام نمائيد.
حضرت فرمود: چون برگشتم به ابراهيم عليه السلام و هر پيغمبرى كه گذشتم از من سوالى نكردند و چون به موسى عليه السلام رسيدم پرسيد: چه كردى ؟ گفتم : خدا پنجاه نماز بر من و امتم واجب گردانيد، حضرت موسى عليه السلام گفت : يا محمد! پروردگار تو از عبادت بى نياز است و امت تو آخر امتها و ضعيفترين امتهايند و تاب تكليف پنجاه نماز نمى آورند، برگرد بسوى پروردگار خود و سوال كن كه تخفيف دهد بر امت تو؛ پس ‍ برگشتم تا به نزد سدره المنتهى رسيدم و به سجده افتادم و عرض كردم : پروردگارا! بر من و بر امت من پنجاه نماز واجب گردانيدى و بر ما دشوار است ، به فضل خود تخفيف ده بر ما؛ پس حق تعالى ده نماز را به من بخشيد؛ چون برگشتم و به موسى عليه السلام رسيدم گفت : برگرد و باز شفاعت كن كه خدا كم كند كه امت تو طاقت چهل نماز ندارند؛ پس برگشتم تا به نزد سدره المنتهى به سجده افتادم و تضرع كردم تا خداوند رحمان ده نماز ديگر بخشيد، و چون به موسى عليه السلام رسيدم گفت : برگرد و باز شفاعت كن كه امت تو تاب اين تكليف ندارند؛ همچنين هر مرتبه كه مى آمدم مرا بر مى گردانيد تا به پنج نماز رسيد، باز موسى عليه السلام گفت : برو و شفاعت كن ، گفتم : يا موسى ! ديگر شرم مى كنم كه زياده از اين استدعا كنم وليكن بر اين پنج نماز صبر مى كنم ، پس حق تعالى مرا ندا كرد كه : چون بر پنج نماز صبر كردى من بر اين پنج نماز ثواب پنجاه نماز تو را و امت تو را عطا مى كنم و هر نماز را به ده نماز قبول مى كنم ، و هر كه از امت تو حسنه اى
بجا آورده حسنه از براى او مى نويسم ، و اگر قصد كند و بجا نياورد يك حسنه براى او مى نويسم ، و هر كه از ايشان گناهى را قصد كند و بجا نياورد بر او نمى نويسم و اگر بجا آورد يك گناه بر و مى نويسم .
پس حضرت صادق عليه السلام فرمود كه : خدا موسى بن عمران عليه السلام را از جانب ين امت جزاى خير دهد كه بار ايشان را سبك و تكليف ايشان را آسان كرد ⁽¹²²¹⁾.
ابن بابويه به سند معتبر روايت كرده است كه : زيد بن على بن الحسين عليه السلام از پدر خود امام زين العابدين عليه السلام سوال كرد كه : اى پدر كه : اى پدر! مرا خبر ده كه چون جدم رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم به معراج رفت و حق تعالى پنجاه نماز بر امت او واجب كرد چرا از خدا سوال نكرد كه تخفيف دهد بر ايشان تا آنكه حضرت موسى عليه السلام گفت : برگرد و سوال كن كه خدا تخفيف دهد بر ايشان ؟
فرمود كه : اى فرزند! حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم خلاف ادب دانست كه چيزى كه خدا او را و امت او را به آن مكلف گرداند او را رد نمايد، و چون پيغمبر عظيم الشان مانند و موسى شفاعت كرد براى امت آن حضرت را كه رد كند شفاعت برادر خود موسى را لهذا برگشت مكرر به شفاعت آن حضرت تا بر پنج نماز قرار يافت .
زيد گفت : اى پدر! در پنج نيز موسى عليه السلام شفاعت كرد، چرا حضرت برنگشت كه استدعا تخفيف بكند؟
حضرت فرمود كه : اى فرزند! حضرت مى خواست كه تخفيف براى امت حاصل گردد و ثواب ايشان كم نشود و ثواب پنجاه نماز داشته باشد، و اگر كمتر از پنج نماز مى شد ثواب پنجاه نماز نداشتند زيرا كه حق تعالى مى فرمايد كه من جاء بالحسنه فله عشر امثالها ⁽¹²²²⁾ هر كه بياورد حسنه اى پس از براى اوست ده مثل آن لهذا وقتى كه آن حضرت به زمين آمد جبرئيل عليه السلام نازل شد و گفت : يا محمد! پروردگارت تو را سلام مى رساند و مى فرمايد كه : اين پنج نماز برابر پنجاه است و گفته من تغيير نمى يابد و من ستم كننده نيستم بر بندگان خود ⁽¹²²³⁾.
و به سند معتبر ديگر روايت كرده است كه : ابوحمزه ثمالى از حضرت امام زين العابدين عليه السلام پرسيد كه : آيا خدا وصف كرده مى شود به مكان و او را مكانى و جائى مى باشد؟
حضرت فرمود كه : خدا از آن بلندتر و پاكتر است كه مكانى داشته باشد.
ابوحمزه گفت : پس چرا خدا پيغمبر خود محمد صلى الله عليه و آله و سلم را به آسمان برد؟
حضرت فرمود: براى آن به آسمان برد كه به او بنمايد ملكوت آسمانها را و آنچه در آسمانهاست از عجايب صنع و بدايع خلق او.
ابوحمزه عرض كرد: پس چه معنى دارد ثم دنى فتدلى * فكان قاب قوسين او ادنى ⁽¹²²⁴⁾؟
حضرت فرمود كه : يعنى رسول خدا نزديك شد به حجابهاى نور حق تعالى پس ديد ملكوت آسمانها را پس آويخته شد و نظر كرد بسوى و ملكوت زمين را همه از آنجا مشاهده نمود چنانكه گمان كرد كه زمين آنقدر به او نزديك است مانند دو سر كمان يا نزديكتر ⁽¹²²⁵⁾.
و به سندهاى صحيح روايت كرده اند كه يونس ⁽¹²²⁶⁾ از حضرت امام موسى عليه السلام سوال كرد كه : حق تعالى به چه سبب پيغمبر خود به آسمان بالا برد و از آنجا به سدره المنتهى برد و از آنجا به حجابهاى نور برد و با او رازها گفت و خطابها كرد و حال آنكه خدا را مكانى نمى باشد؟ حضرت فرمود كه : خدا را مكان و جا نمى باشد و نسبت او به همه مكانها يكى است و بر او زمان جارى نمى شود وليكن حق تعالى خواست كه مشرف گرداند به آن حضرت ملائكه و ساكنان آسمانها را و گرامى دارد آنها را به مشاهده جمال عديم المثال آن اختر برج رفعت و جلال ، و خواست كه به آن حضرت بنمايد از عجايب عظمت خود امرى چند كه بعد از فرود آمدن به زمين مردم را به آنها خبر دهد تا ايمان ايشان زياده گردد، و نه چنان بود كه بالا بردن آن حضرت به آسمان براى آن باشد كه خدا در آسمان بود چنانكه مشبهان مى گويند، خدا منزه است از آنچه آنها به او نسبت مى دهند ⁽¹²²⁷⁾.
و ابن بابويه و احمد بن ابى طالب طبرسى به سندهاى معتبر از حضرت امام رضا عليه السلام و ابن عباس روايت كرده اند كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم فرمود كه : حق تعالى براق را مسخر من گردانيد و آن بهتر است از دنيا و آنچه در دنيا است ، و آن حيوانى است از حيوانات بهشت نه بسيار بلند است و نه بسيار كوتاه ، و روى آن مانند روى آدميان است و سم آن مانند سم اسبان است و دمش مانند دم گاو است ، از دراز گوش بزرگتر و از استر كوچكتر است ، زينش از ياقوت سرخ است و ركابش از مرواريد سفيد است ، و هفتاد هزار مهار دارد از طلا و دو بال دارد مكلل و مزين به مرواريد و ياقوت و زبرجد و الوان جواهر، و در ميان دو ديده اش نوشته شده است : لا اله الا اللّه وحده لا شريك له ، محمد رسول الله و از جميع حيوانات خوشرنگتر است ، و اگر خدا او را رخصت دهد در يك رفتار دنيا و آخرت را مى گردد و طى مى كند ⁽¹²²⁸⁾.
و ابن بابويه به روايت ديگر روايت كرده است كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم فرمود كه : در روز قيامت من بر براق سوار خواهم شد و روى او مانند روى انسان است و گونه او مانند گونه اسب است و يالش از مرواريد بافته است و گوشهايش از زبرجد سبز است و ديده هايش مانند ستاره زهره مى درخشد و بدنش را شعاعى هست مانند شعاع خورشيد تابان و از سينه او به جاى عرق مرواريد غلطان جارى است و خلقتش در هم پيچيده است و دستها و پاهايش بلند است و نفسى دارد مانند نفس ‍ آدميان كه سخن مى شنود و مى فهمد ⁽¹²²⁹⁾.
و از حضرت امير المومنين عليه السلام روايت كرده است كه : كنيت براق ابوهلال است ⁽¹²³⁰⁾.
و كلينى به سند معتبر از حضرت امام محمد باقر عليه السلام روايت كرده است : جبرئيل براق را براى حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم آورد از استر كوچكتر و از دراز گوش درازتر و گوشهايش پيوسته در حركت بود و ديده هايش در سم دستهايش بود و به قدر آنچه ديده اش مى ديد يك گام مى گذاشت ، و چون به كوهى مى رسيد دستهايش كوتاه مى شد و پاهايش ‍ دراز مى شد، و چون از بلندى به نشيب مى آمد دستهايش دراز مى شد و پاهايش كوتاه مى شد، و موهايش يالش بلند و بسيار بود و از جانب راست آويخته بود و دو بال از پى سر داشت ⁽¹²³¹⁾.
و كلينى و ابن بابويه به سندهاى صحيح از حضرت صادق عليه السلام روايت كرده اند كه : چون حق تعالى حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم را به آسمان هفتگانه بالا برد در آسمان اول بر او بركت فرستاد، و در آسمان دوم فرايض خود را به تعليم نمود، و در آسمان سوم محملى از نور براى او فرستاد كه در آن محمل چهل نوع از نور بود از انوارى كه بر دور عرش الهى مى باشد كه ديده هاى نظر كنندگان تاب ديدن آنها ندارد: يكى از آن نورها نور زردى بود كه جميع زرديها از آن زرد شده است ، و يكى از آنها نور سرخى بود كه جميع سرخيها آن سرخ شده است ، و يكى از آنها نور سفيدى بود كه جميع سفيديها از آن سفيد شده است ، و همچنين ساير نورها به عدد انوار و رنگها، و در آن محمل حلقه ها و سلسله ها و زنجيرها از نقره بود.
پس حضرت را در آن محمل نشاندند و بردند به آسمان اول ، چه ملائكه را نظر بر آن انوار افتاد تاب ديدن آنها نياوردند و به اطراف آسمان گريختند و گفتند: سبوح قدوس ربنا و رب الملائكه و الروح و گفتند: چه بسيار شبيه است اين نورها به انوار جلال عرش پروردگار ما، پس جبرئيل گفتن الله اكبر الله اكبر پس ملائكه ساكن شدند و درهاى آسمان گشوده شد و ملائكه جمع شدند نزد آن حضرت و بر او سلام كردند و گفتند: يا محمد! چگونه است حال برادر تو على ؟ گفت : بخير است و حال او، گفتند: چون او را ببينى سلام ما را به او برسان ، حضرت فرمود كه : شما او را مى شناسيد؟ گفتند: چگونه او را نشناسيم و حال آنكه حق تعالى پيمان تو و پيمان او را از ما گرفت در روز الست و ما پيوسته بر تو و بر او صلوات مى فرستيم ؛ پس ‍ حق تعالى در آسمان اول چهل نوع از انواع نور بر محمل آن جناب افزود كه هيچيك از آنها شباهت به نورهاى اول نداشت و حلقه ها و زنجيرها بر آن محمل افزود.
و آن حضرت را به آسمان دوم بالا بردند، چون به نزديك در آسمان دوم رسيد ملائكه به اطراف آسمان گريختند و به سجده افتادند و گفتند: سبوح قدوس رب الملائكه و الروح چه بسيار شبيه است اين نور به نور پروردگار ما، پس جبرئيل گفت : اشهد ان لا اله الا اللّه اشهد ان لا اله الا اللّه چون اين صدا را شنيدند ملائكه نزد آن حضرت جمع شدند و درهاى آسمان گشوده شد و گفتند: اى جبرئيل ! اين كيست با تو؟ جبرئيل گفت : اين محمد است ، گفتند: مبعوث شده است ؟ گفت : بلى ؛ حضرت فرمود كه : پس ‍ ملائكه به سرعت تمام بسوى من دويدند و بر من سلام كردند و گفتند: برادر خود را از ما سلام برسان ، گفتم : شما او را مى شناسيد؟ گفتند: چگونه او را نشناسيم و حال آنكه حق تعالى پيمان ولايت و اعانت و محبت تو را و او را و شيعيان او را تا روز قيامت از ما گرفت و مادر هر روز پنج نوبت تفحص ‍ شيعيان او مى كنيم و به روهاى ايشان نظر مى كنيم يعنى در وقت نمازها؛ پس حق تعالى چهل نوع ديگر از انواع نور براى من زياده گردانيد كه شباهتى به نورهاى سابق نداشت و حلقه ها و زنجيرهاى ديگر اضافه نمود.
و چون مرا به آسمان سوم بالا بردند ملائكه به اطراف آسمان گريختند و گفتند: سبوح قدوس رب الملائكه و الروح و گفتند: چه بسيار شبيه است اين نورها به نورهاى پروردگار ما، پس جبرئيل گفت : اشهد ان محمدا رسول الله اشهد ان محمدا رسول الله ، ملائكه چون اين شهادت را شنيدند بسوى من دويدند و درهاى آسمان را گشودند و گفتند: مرحبا بر پيغمبر اول كه پيش از همه خلق آفريده شده و از همه افضل است ، و آخر كه بعد از همه پيغمبران مبعوث گرديده است ، و حاشر كه در زمان او قيامت بر پا خواهد شد، و ناشر كه پهن كننده علوم و خيرات و كمالات است در ميان خلق يعنى محمد كه خاتم پيغمبران است ، و مرحبا به على كه بهترين اوصياء است ؛ پس ملائكه بر من سلام كردند و از حال على سوال كردند، گفتم : او را در زمين خليفه خود كرده ام و به جاى خود گذاشته ام آيا او را مى شناسيد؟ گفتند: بلى چگونه او را نشناسيم و حال آنكه در هر سال يك مرتبه به حج بيت المعمور مى رويم و در آنجا نامه سفيدى هست كه در آن نام محمد و على و حسن و حسين و امامان فرزندان حسين و شيعيان ايشان تا روز قيامت نوشته است و ما پيوسته براى بركت دست بر سر ايشان مى كشيم ؛ پس باز حق تعالى چهل نوع از انواع نور كه شبيه نبودند به نورهاى سابق و حلقه ها و زنجيرهاى ديگر بر محمل من افزود.
و مرا بالا بردند بسوى آسمان چهارم و در آنجا ملائكه سخنى نگفتند و صداهاى آهسته مى شنيدم كه گويا در سينه هاى ايشان پيچيده بود و ملائكه به سرعت بسوى من جمع شدند و درهاى آسمان را براى من گشودند پس ‍ جبرئيل گفت : حى على الصلوه حى على الصلوه ، حى على الفلاح حى على على الفلاح ملائكه گفتند: دو صدا است كه به يكديگر مقرونند - به محمد صلى الله عليه و آله و سلم برپا مى شود نماز و به على عليه السلام مى رسند به فلاح و رستگارى - پس جبرئيل گفت : قد قامت الصلوه قد قامت الصلوه ملائكه گفتند: اين براى شيعيان على عليه السلام است كه ايشان نماز را چنانكه بايد بر پا مى دارند تا روز قيامت ، پس ملائكه پرسيدند: در كجا گذاشتى برادر خود على عليه السلام را و چه حال دارد او؟ گفتم : شما او را مى شناسيد؟ گفتند: بلى مى شناسيم او را و شيعيان او را و ارواح شيعيان او نورهايند در دور عرش الهى ، و در بيت المعمور نامه اى از نور هست كه در آن از نور نوشته است نامه محمد و على و فاطمه و حسن و حسين و امامان ذريت حسين و نامهاى شيعيان ايشان يكى بر آنها زياد نمى شود و يكى كم نمى شود و آن نامه پيمانى است كه بر ما گرفته اند و در هر جمعه آن پيمان را بر ما مى خوانند.
پس سجده شكر حق تعالى بجا آوردم و در سجده نداى حق تعالى به من رسيد كه : سر خود را بردار از سجده ، چون سر برداشتم ديدم كه آسمانها شكافته شده و حجابها از پائين و بالا برداشته شده بود، پس به من ندا رسيد كه : به زير پاى خود نظر كن ، چون نظر كردم خانه كعبه شما را ديدم كه در برابر بيت المعمور بود كه اگر از دست خود چيزى مى انداختم بر روى كعبه مى افتاد، پس ندا رسيد: اى محمد! اين حرم است و توئى پيغمبر محترم كه حرمت حرم از توست و هر چه در زمين هست در آسمان مثالى و شبيها دارد؛ پس پروردگار من مرا ندا كرد: يا محمد! دست خود را بگشا تا بگيرى از آبى كه از ساق راست عرش من مى ريزد، پس آب عرش ريخت و دست راست خود را پيش داشتم و آب را گرفتم و به اين سبب سنت شد كه آب وضو را به دست راست بردارند، پس ندا رسيد كه به اين آب روى خود را بشوى تا آنكه چون انوار عظمت و جلال مرا مشاهده نمائى پاك و مطهر باشى ، پس دست راست و چپ خود را تا مرفق بشوى كه مى خواهى به دستهاى خود كلام مرا بگيرى و باترى كه در دست تو بماند سر و پاهاى خود را تا كعب مسح كن ، اما مسح سر براى آن است كه مى خواهم دست رحمت بر سرت كشم و بركت خود را بر تو فرو فرستم ، و اما مسح پاها براى آن است كه مى خواهم تو را به مكانى چند بالا برم كه كسى پيش از تو پا بر آنجاها نگذاشته است و بعد از تو كسى پا بر آنجاها نخواهد گذاشت - اين بود علت اذان و وضو و نماز كه براى امت آن حضرت مقرر گرديد -.
پس حق تعالى ندا كرد: يا محمد! رو به جانب حجر الاسود كن كه در مقابل توست و به عدد حجابهاى من مرا به بزرگى ياد كن و الله اكبر بگو، به اين سبب مقرر شد كه افتتاح نماز به هفت الله اكبر بكنند زيرا كه حجابها هفت حجاب بود و هر مرتبه كه آن حضرت يك الله اكبر مى گفت يك حجاب را طى مى كرد، و چون سه حجاب را طى كرد به دريائى از درياهاى نور رب غفور رسيد، و چون دو تكبير ديگر گفت و دو حجاب ديگر را طى كرد به درياى ديگر از درياهاى نور رسيد، و چون دو تكبير ديگر گفت و حجاب ششم و هفتم را طى كرد به درياى ديگر از درياهاى نور رسيد؛ و به اين سبب مقرر شد كه سه تكبير افتتاح را پياپى بگويند و دعا بخوانند پس دو تكبير ديگر را پياپى بگويند و دعا بخوانند پس دو تكبير ديگر را پياپى بگويند و دعاى توجه بخوانند چنانكه پيغمبر صلى الله عليه و آله و سلم به اذان و اقامه و هفت تكبير افتتاح هفت آسمان و هفت حجاب عظمت و جلال را طى كرد و به مقام قرب و مخاطبه كريم ذوالجلال رسيد، و نماز معراج مومن است و مومن كامل نيز چون چنين كند و تكبيرات هفتگانه را بگويد حجب ظلمانه كه به سبب خطاها و علائق دنيا ميان او و حق تعالى بهم رسيده مرتفع مى گردد و به مقام قرب و خطاب با جناب رب الارباب مى رسد.
پس حق تعالى به آن جناب خطاب فرمود كه : اكنون به مقام قرب و وصال من رسيدى نام مرا ببر، حضرت گفت : بسم الله الرحمن الرحيم و به اين سبب در اول سوره بسم الله مقرر شد.
پس ندا كرد آن حضرت را كه : مرا حمد كن ، حضرت گفت : الحمد لله رب العالمين و در خاطر خود گفت : شكرا.
حق تعالى فرمود: بار ديگر مرا نام ببر چون از خود چيزى به خاطر گذرانيدى ، پس بار ديگر گفت : الرحمن الرحيم تا آنكه به الهام حق تعالى سوره حمد را تمام كرد، و چون ولا الضالين گفت ، حضرت در خاطر خود گفت : الحمد لله رب العالمين شكرا پس حق تعالى خطاب كرد: يا محمد! چون قرآن را قطع كردى به حمد من بار ديگر نام مرا ياد كن ، پس بار ديگر گفت : بسم الله الرحمن الرحيم و به اين سبب در اول سوره نيز بسم الله مقرر شد.
پس ندا رسيد كه سوره قل هو الله احد را بخوان چنانكه بر تو فرستادم كه آن سوره مشتمل است بر نعمت و وصف من و نسبت من با خلق من ، چون سوره توحيد را خواندم ندا فرمود كه : براى عظمت من خم شو و دست بر زانوهاى خود بگذار و بسوى عرش من نظر كن ، چون چنين كردم نورى از انوار عظمت و جلال حق مشاهده كردم كه مدهوش شدم و به الهام الهى گفتم : سبحان ربى العظيم و بحمده يعنى : به پاكى ياد مى كنم پروردگار عظيم خود را و به حمد و شكر او مشغولم ، چون اين ذكر را خواندم اندكى به حال خود باز آمدم و دهشت نفس من تسكين يافت تا آنكه به الهام خدا هفت مرتبه اين ذكر را گفتم تا به حال خود باز آمدم ، و به اين سبب مقرر شد كه اين ذكر در ركوع مكرر خوانده شود.
پس خدا ندا كرد: سر بردار، چون از ركوع سر برداشتم صداى ملائكه را شنيدم كه تسبيح و تهليل و تحميد حق تعالى مى كردند پس گفتم : سمع الله لمن حمده ، و چون نظر به جانب بالا كردم و نرى عظيمتر از نور اول ديدم كه مرغ عقلم پرواز كرد و دهشتم از اول زياده شد، پس از دهشت آن حال نزد ملك ذو الجلال به سجده افتادم و رو بر زمين تذلل نهادم و براى علو آنچه ديده بودم به الهام خداوند اعلا هفت مرتبه گفتم : سبحان ربى الا على و بحمده و هر مرتبه كه اين ذكر را مى گفتم قدرى از دهشت و حيرت خود را كمتر مى يافتم تا آنكه از حالت تحيرى باز آمدم و به كمال معرفت حق فايز گرديدم ؛ پس سرا از سجده برداشتم و نشستم تا مرا از آن دهشت و حيرت و گرانى انوار عظمت استراحتى حاصل شود، پس به الهام حق بار ديگر به جانب بالا نظر كردم و نورى از آنسو انوار ديگر رباينده تر مشاهده كردم و بار ديگر بى اختيار نزد خداوند قهار به سجده افتادم و باز هفت مرتبه سبحان ربى الا على و بحمده گفتم و چون قابليت مشاهده انوار مرا افزون شد بار ديگر سر برداشتم و اندكى نشستم و بسوى آن انوار نگريستم ، پس به اين سبب دو سجده مقرر شده و نشستن بعد از دو سجده سنت شد.
پس برخاستم و بار ديگر به خدمت پروردگار خود به بندگى ايستادم و شش ‍ ندا كرد مرا كه : بار ديگر سوره حمد بخوان ، چون خواندم ندا رسيد كه : سوره انا انزلناه فى ليله القدر را بخوان كه مشتمل است بر بزرگوارى تو و اهل بيت تو تا روز قيامت .
پس بار ديگر ركوع و سجود كردم چنانكه در ركعت اول بجا آوردم ، و چون خواستم برخيزم حق تعالى مرا ندا كرد كه : يا محمد! ياد كن نعمتهاى مرا بر خود و نام مرا ببر، پس به الهام حق تعالى گفتم بسم الله و بالله ولا اله الا اللّه والا سماء الحسنى كلها لله ، و چون شهادتين گفتم حق تعالى فرمود: صلوات فرست بر خود و بر اهل بيت خود، گفتم : صلى الله على و على اهل بيتى ، پس خدا بر من و بر اهل بيت من صلوات فرستاد.
و چون نظر كردم صفهاى ملائكه و ارواح پيغمبران را ديدم كه در عقب من صف كشيده اند، پس حق تعالى مرا ندا كرد كه : سلام كن بر ايشان ، گفتم : السلام عليكم و رحمة الله و بركاته پس حق تعالى فرمود: يا محمد! منم سلام و تحيت و رحمت و بركات توئى و امامان بعد از تو.
پس خدا مرا كرد كه به جانب چپ التفات نكنم و اول سوره اى كه من بعد از قل هو الله احد شنيدم سوره انا انزلناه بود.
و چون نماز معراج دو ركعت بود، به اين سبب در دو ركعت اول شك و سهو نمى باشد و اين نماز ظهر بود و اول نمازى بود كه بر آن حضرت واجب شد ⁽¹²³²⁾.
و شيخ كراجكى روايت كرده از پيغمبر صلى الله عليه و آله و سلم كه فرمود: در شب معراج حق تعالى مرا ندا كرد كه : سوال كن از پيغمبران گذشته كه بر چه چيز مبعوث شدند؟ چون از ايشان پرسيدم گفتند: ما همه مبعوث شديم بر پيغمبرى تو و امامت على بن ابى طالب و امامان فرزندان شما؛ پس خدا به من وحى فرستاد كه : نظر كن به جانب راست عرش ، چون نظر كردم صورت على و حسن و حسين و على بن الحسين و محمد باقر و جعفر صادق و موسى كاظم و على بن موسى الرضا و محمد تقى و على نقى و حسن عسكرى و مهدى صلوات الله عليهم اجمعين را ديدم كه در درياى نور نماز مى كردند، پس حق تعالى فرمود: اينها حجتهاى من و اولياء و دوستان منند و مهدى كه آخر ايشان است انتقام خواهد كشيد از دشمنان من ⁽¹²³³⁾.